باغ جهان نما، کهن‌ترین باغ شیراز

تور شیراز

باغ جهان نما یکی از مشهورترین باغ های شیراز است که در نزدیکی دروازه قرآن و حافظیه شیراز قرار دارد. این باغ در دوره حکومت «آل مظفر» و «آل اینجو» بسیار سرسبز بود. باغ جهان نما به همراه باغ ارم و باغ دلگشا، باغ عفیف آباد، نارنجستان قوام و... از باغ های مشهور شهر شعر و ادب هستند. با وبلاگ آرندتور همراه باشید و اطلاعات جالب و مختصری در مورد این باغ قدیمی کسب کنید.

معرفی باغ جهان نما

باغ جهان نما یکی از کهن‌ترین باغ‌‍ های شیراز است که آب پرآوازه و مشهور شیراز «رکن آباد» آن را آبیاری می‌کند. این باغ آنچنان سرسبز و آباد بوده که در ابیات حافظ شیرین سخن بارها به آن اشاره شده‌است. در سرسبزی باغ همانقدر برایتان بگوییم که «ابن عربشاه» مورخ دوره تیموری در کتاب «عحایب المقدور» به باغ جهان نما لقب زینت‌الدنیا داده‌است.

تیمور پادشاه گورکانی با دیدن سرسبزی این باغ دستور داد باغی مشابه‌ جهان نما در اطراف سمرقند زادگاه او بسازند و نام آن را نیز جهان نما بگذارند.

تیمور در مدت اقامتش در شیراز، سرسبزی و آبادی باغ های شیراز توجه‌اش را بسیار جلب کرد. او دستور ساخت فضایی مشابه باغ‌های مشهور این شهر در سمرقند داد.

باغ جهان نما تا دوره صفویه هنوز آباد و سرسبز بود. «شارون» و «تاورنیه» دو جهانگرد فرانسوی دوره صفویه در طی سفر و ایران گردی‌ از یک خیابان بسیار زیبا در سفرنامه‌شان یاد می‌کنند که از «تنگه الله اکبر» تا بقعه «میر علی بن حمزه» محل خیابان فعلی حافظ ادامه داشته و دو طرفش باغ های زیبا و آباد داشته‌است.

باغ جهان نما همان‌طور که اشاره شد، همواره آباد بوده تا اینکه درگیر جنگ‌های داخلی پس از مرگ نادرشاه شد. پس از به قدرت رسیدن کریم‌خان زند و تسلطش بر اوضاع بهم ریخته، این پادشاه بزرگ شروع به احیا و بازسازی ایران و پایتختش شیراز کرد.

وکیل‌الرعایای ایران، در سال 1185 هجری قمری اطراف باغ جهان‌ نما را حصارکشی کرد، خیابان‌های اطراف باغ را خیابان‌کشی و درخت‌کاری نمود و عمارتی در میان آن ساخت.

طراحی و فضاسازی معماری باغ جهان نمای شیراز و عمارت کوشک که در قسمت میانی باغ قرار دارد، با الهام از «باغ نظر» ساخته شده‌است. این باغ چهار خیابان، چهار حوض بزرگ و کوچک  و آب نماهای متعدد دارد که از آن دوه پس از بازسازی تنها فواره آن پابرجاست. از لحاظ زیبایی عمارت کوشک به مانند خانه کریم‌خان بود و به منظور محل اقامت مهمانان داخلی و خارجی که به ایران می آمدند، ساخته شد.

اگر از دروازه قرآن وارد شهر شیراز می‌شوید، اولین باغی که سر راهتان قرار دارد، باغ جهان نماست.

باغ جهان نمای شیراز کجاست؟

باغ جهان نما همان‌طور که اشاره شد در نزدیکی حافظیه قرار دارد. برای رفتن به این باغ دل‌نواز باید از چهارراه حافظیه وارد خیابان حافظ شوید پس از مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، به باغ جهان نما با سردر زیبایش می‌ر‌سید.

اگر از دروازه قرآن مستقیم واد خیابان حافظ می‌شوید. بعد از خیابان نفت، باغ جهان نما با سردر سنتی و زیبایش توجه شما را به خود جلب خواهد کرد.

چهار باغ ارم، دلگشا، تخت و جهان نما در قرن هشتم هجری در نهایت آبادی و سرسبزی بودند.

زیبایی‌های باغ جهان نما

اگر بخواهیم در مورد معماری باغ جهان نمای شیراز صحبت کنیم، باید بگوییم باغی مربعی شکل است که عمارت کوشک در میان آن قرار دارد و در دو طرف عمارت دو حوض قرار دارد. چهار خیابان در چهار طرف کوشک طراحی شده که به صورت بسیار منظم خیابان کشی، درخت‌کاری و گل‌کاری شده‌اند. بخش اعظم درختان این باغ سروهای بلند قامت، کاج های قدیمی و درختان بهارنارنج و انار هستند.

در قسمت میانی این باغ دل‌انگیز، یک عمارت کلاه فرنگی آجری به صورت هشت ضلعی با نمایی ساده و عاری از تزیین قرار دارد که قدمتش به دوره زندیه و کریم‌خان زند بر می‌گردد. فضای داخلی این عمارت هشت ضلعی چهار شاه‌نشین داشته و یک حوض از سنگ مرمری یک پارچه در میان آن قرار دارد. هرکدام از این چهار شاه‌نشین‌ها، یک اتاق دوطبقه دارند. فضای داخلی اتاق‌ها در دوره زندیه نقاشی شده‌بود که متاسفانه در دوره قاجاریه بر روی آن‌ها گچ گرفته‌اند و فضای داخلی کوشک به صورت سفید یک دست شده‌بود. در حال حاضر گچ‌ها تراشیده شده و نقاشی‌ها مجددا قابل دیدن هستند.

باغ جهان نما با مساحت 2.8 هکتار، 3500 مترمربع فضای سبز دارد.

موزه باغ جهان نما

این روزها در داخل عمارت، موزه‌ای از مدال‌های قدیمی و تمبر و یک سری تابلوی نقاشی سیاه قلم برپاشده که تابلوها هنر دست جهانگردان اروپایی است که قبل از اختراع دوربین عکاسی به ایران آمده و این نقاشی‌ها را از مکان‌های مختلف ایران کشیده‌اند.

در میان آثار بی شمار و زیبای گذشته، سه تابلوی نقاشی از سه کاخ است که به دستور پسر ناصرالدین شاه از بین رفته و امروزه تنها تابلوهای به جای مانده از آن‌ها می‌تواند به ما نشانی از این کاخ‌ها بدهد. در سمت چپ موزه یک اتاق وجود دارد که در آن یکی از کارهای استاد «قصر الدشتی» نگهداری می‌شود. در این اتاق، دو تابلو با سبک هنر مدرن قرار دارد که در یکی از آن‌ها تصویر سحابی و دیگر قسمتی از منظومه شمسی و کائنات است. وقتی وارد اتاق می‌شوید پس از گذشت زمان اندکی، چراغ داخل اتاق خاموش می‌شود و نورهای فسفری‌رنگ و درخشان این دو تابلو نمایان می‌شوند.

این موزه در سال 1391 شمسی افتتاح شده و از ساعت نه و نیم صبح تا نه و نیم شب باز است.

سخن آخر

همان‌طور که گفته شد، جهان نما تقریبا در ورودی شهر شیراز قرار دارد و می‌ت‌وان قبل از تماشای آن به بازدید از دروازه قرآن، خواجوی کرمانی، باباکوهی، و... رفت. تور شیراز آرندتور یک فرصت مناسب است که به شما این امکان را می‌دهد تا به صورت کوتاه به تماشای برخی از جاذبه‌های کردشگری شیراز بروید و آن‌ها را از نزدیک تماشا کنید. ساعت بازدید از باغ هر روزه از ساعت 8 صبح تا 21 و 30 دقیقه شب می‌باشد.