با جاهای دیدنی نزدیک حرم مشهد آشنا شوید!

تور مشهد

اغلب افرادی که به مشهد می‌روند، به قصد زیارت حرم امام رضا(ع) به این شهر سفر می‌کنند و شاید فرصت کمتری برای بازدید از جاذبه های گردشگری متعدد شهر داشته‌باشند. اما چطور می‌شود که هم به زیارت حرم آقا رفت و هم به بازدید جاهای دیدنی مشهد؟!

مکان‌های گردشگری زیادی در اطراف حرم امام رضا(ع) قرار دارند که ما در وبلاگ آرندتور برخی از مشهورترین آنها را به شما معرفی می‌کنیم. پس همراه ما باشید و قبل از تهیه بلیط هواپیما مشهد و سفر به شهر پایتخت مذهبی ایران، با جاذبه‌های آن آشنا شوید.

 

معرفی 16 جای دیدنی نزدیک حرم امام رضا(ع)

هربار که به مشهد سفر می‌کنید، شاید دوست داشته‌باشید تا با اماکن دیدنی نزدیک حرم نیز اشنا شوید. در این قسمت ما لیستی از مشهورترین اماکن دیدنی نزدیک حرم را در اختیارتان قرار می‌دهیم که فاصله‌ی چندانی تا حرم ندارند. پس با ما همراه شوید:

 

• مسجد گوهرشاد

یکی از مساجد بسیار زیبا و مشهور که در جنوب حرم امام رضا(ع) قرار دارد، «مسجد گوهرشاد»، یادگار دوره تیموری است. گنبد فیروزه‌ای گوهرشاد، که به زیبایی و عظمت شهرت دارد، ارتفاعی 41 متری داشته و در کنارش دو مناره 43 متری قرار دارند.

یکی از ایوان‌های بسیار باشکوه مسجد گوهرشاد، «ایوان مقصوره» است که توسط کاشی‌کاران دوره تیموری ساخته شده‌است. رنگ آبی کاشی‌ها همزمان با فضای معنوی مسجد شما را به یک سفر روح‌نواز و توأم با آرامش می‌برد. آنچنان که دوست ندارید از این فضای دوست‌داشتنی خارج شوید.

وقتی به تماشای مسجد گوهرشاد می‌روید، متوجه علاقه‌ی وافر «گوهرشاد» سازنده مسجد، این بانوی مومن و همسر شاهرخ، پسر تیمور به هنر و ارادتش به ائمه اطهار می‌شوید.

مسجد گوهرشاد یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است که شما می‌توانید بدون هیچ زحمتی به بازدید از آن بروید.

• آرامگاه شیخ بهایی

«آرامگاه شیخ بهایی»، یکی از جاهای دیدنی مشهد در دل حرم و در رواق امام خمینی است. روی سنگ مزار این دانشمند برجسته قرن دهم و یازدهم هجری، یک محفظه‌ی شیشه‌ای قرار داده‌ شده و گفته می‌شود، آرامگاه او قبل از مرگش، محل تدریسش بوده‌است. آرامگاه شیخ بهایی با آیینه‌کاری‌های بسیار زیبا و کتیبه‌های خوشنویسی شده مزین شده‌است.

آرامگاه شیخ بهایی یکی از جاهای دیدنی مشهد است که در دل حرم امام رضا قرار دارد و دارای آرامگاهی بسیار زیبا و آیینه کاری شده با کتیبه‌های خوشنویسی است.

• آرامگاه پیر پالان دوز

«آرامگاه پیر پالان دوز» متعلق به عارف بزرگ دوران صفویه «محمد عارف عباسی» است که در قرن دهم هجری قمری زندگی می‌کرده‌است. اصل این بنا در دوره صفوی ساخته شده و آستان قدس آن را بازسازی کرده‌است. آرامگاه پیر پالان دوز در نزدیکی حرم قرار دارد. کافی است به ضلع شرقی حرم واقع در خیابان نواب صفوی بروید.

آرامگاه پیر پالان دوز، یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم امام رضا است که در سال 1356 خورشیدی به ثبت ملی رسیده‌است.

• گنبد سبز

یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم، «گنبد سبز» است که در فاصله 10 دقیقه‌ای از حرم رضوی قرار دارد. این گنبد متعلق به آرامگاه «شیخ محمد مومن عارف استرآبادی» از عرفای مشهور و به نام دوره صفویه است. گنبد سبز در سال 1356 خورشیدی به ثبت ملی رسیده‌است. این بنا به دلیل استفاده از کاشی‌های فیروزه‌ای متمایل به سبز، به گنبد سبز شهرت دارد.

گنبد سبز، یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم امام رضا است که در خیابان آخوند خراسانی در وسط میدان قرار دارد.

• مسجد هفتاد و دو تن

یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم، «مسجد هفتاد دو تن» یا «مسجد شاه» است که در خیابان خسروی، ابتدای بازار بزرگ واقع شده‌است. این مسجد در سال 1311 خورشیدی به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید.

مسجد هفتاد دو تن، در قرن 9 هجری ساخته شده و در ابتدا، مقبره « امیر غیاث الدین ملک شاه» بوده که بین سال‌های 807 تا 817 هجری قمری برای خود ساخته بوده‌است. این بنا، در گذر زمان تبدیل به مسجد شاه شده‌است.

بازدید از این بنا زمان زیادی نمی‌گیرد. وجه تمایز بارز آن کاشی‌کاری‌های مسجد است که به صورت ترکیبی با آجر کار شده و سبب شده که رنگ آبی کاشی‌ها در کنار رنگ قهوه‌ای آجرها، معماری متمایز و بسیار ارزشمندی بسازد.

بازدید از مسجد هفتاد دو تن یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم امام رضا به صورت رایگان انجام می‌شود و نیاز به خرید بلیط ندارد.

• مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو

«مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو»، یکی از جاهای دیدنی نزدیک حرم در خیابان نواب صفوی است. این بنا به ثبت ملی رسیده و هم اکنون به عنوان حوزه علمیه استفاده می‌شود. داخل این بنا بیش از 100 حجره وجود دارد. مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو از جمله معماری‌های مشهد است که تحت نظارت میراث فرهنگی خراسان قرار دارد.

مدرسه علمیه عباسقلی خان، یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم امام رضا است که در سال 1077 هجری قمری در قرن 11 ساخته شده‌است.

• کلیسای مسروپ قدس

شاید با شنیدن نام «کلیسای مسروپ قدس» در مشهد بسیار تعجب کنید و برای‌تان این سوال مطرح شود که چرا ارامنه به مشهد آمده‌اند؟ گفته می‌شود، نادر شاه در پی حمله به عثمانی گروهی از ارامنه را از جلفا به مشهد آورده و همین دلیل زندگی ارامنه در مشهد شده‌است.

کلیسای مسروپ قدس یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم امام رضا است که با خودروی سواری یا تاکسی چیزی حدود 10 دقیقه فاصله دارد. این بنا در دوره پهلوی اول در سال 1941 میلادی توسط ارامنه مشهد ساخته شده و در سال 1384 خورشیدی به ثبت ملی رسید.

کلیسای مسروپ قدس در خیابان ده دی واقع شده و حدود 300 مترمربع زیر بنا دارد. در حال حاضر در این کلیسا مراسم مذهبی برگزار نمی‌شود.

• حمام قلی بیک

«حمام قلی بیک» یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است که در نزدیکی مسجد هفتاد دو تن واقع شده‌است. این حمام در سال 1374 به ثبت ملی رسیده و امروزه تبدیل به موزه مردم شناسی شده‌است.

موزه مردم شناسی یکی از موزه های مهم مشهد است که در دوره صفویه و در سال 1027 هجری قمری ساخته شده‌است. این بنا امروزه متعلق به آستان قدس رضوی است.

زیباترین قسمت حمام قلی بیک، بخش بینه حمام با 8 ستون و تزیینات نقاشی است.

 

• باغ موزه نادری

«آرامگاه نادر افشار» یکی دیگر از جاهای دیدنی نزدیک حرم در مشهد است که به یاد نادرشاه ساخته شده‌است. «قوام السلطنه» در اواخر حکومت قاجار، در محل یکی از مقابر ویران شده‌ی نادر، آرامگاه جدیدی ساخت و استخوان‌های نادر شاه را از تهران به این آرامگاه جدید آورد. آرامگاه جدید نادر در سال 1145 هجری قمری رو به حرم و از خشت و گل ساخته شد. مدتی بعد، «انجمن آثار ملی ایران» تصمیم گرفت، آرامگاهی درخور نادرشاه در همان محل که قوام السلطنه ساخته بود، برپا کند. ساخت این بنای فعلی از سال 1336 خورشیدی آغاز شد و در نهایت در سال 1342 به اتمام رسید.

باغ موزه نادری از دو قسمت آرامگاه و موزه تشکیل شده‌ و در فاصله‌ی بسیار اندکی از حرم در ضلع شمال غربی آن، چهارراه شهدا قرار دارد.

• خانه ملک مشهد

«خانه ملک» یکی از خانه‌های قدیمی مشهد است که در دوره قاجار ساخته شده و متعلق به « حاج حسین ملک» است. این بنا در دوره قاجار ساخته شده و امروزه یکی از جاهای دیدنی نزدیک حرم در مشهد است که در 2 کیلومتری آن قرار دارد. خانه ملک، در ضلع شرقی خیابان امام خمینی در مقابل دارایی واقع شده‌است.

در حال حاضر ساختمان و بنای خانه ملک، متعلق به سازمان میراث فرهنگی و حیاطش به صندوق احیای آثار تاریخی تعلق دارد.

• خانه داروغه مشهد

یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم، «خانه داروغه» است. این خانه در خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران در کوچه داروغه قرار دارد. خانه داروغه به دلیل مرمت بسیار تمیزی که در آن صورت گرفت، در سال 2018 از طرف یونسکو برنده‌ی جایزه‌ی حفظ و نگهداری میراث فرهنگی آسیا-اقیانوسیه شد. این خانه توسط معماران روسی ساخته شده و اولین منزلی در مشهد است که حمام و شومینه دارد.

خانه داروغه، یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است که در سال 1381 به ثبت ملی رسید.

• خانه توکلی مشهد

«خانه توکلی مشهد»، یک منزل با قدمت نزدیک به 200 سال است که در دوره قاجار ساخته شده و تا سال 1334 خورشیدی در آن زندگی می‌کردند. پس از آن، این خانه متروک ماند و به صورت جدی ویران شد. به گونه‌ای که به آن «خانه اجنه» می‌گفتند.

این خانه در نهایت در سال 1384 توسط اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ثبت رسید و شهرداری آن را در سال 1389 خورشیدی مرمت کرد و اینک از آن به عنوان «موزه مکتب خانه» استفاده می‌شود.

• بازار رضا مشهد

اگر زائر حرم مطهر باشید، بازار رضا مشهد را می‌شناسید. این بازار که به عنوان محبوب‌ترین بازارهای مشهد و در عین حال طولانی‌ترین آنها شهرت دارد و در فاصله‌ی بسیار اندکی از حرم رضوی قرار دارد.

بازار رضا در دوره پهلوی دوم ساخته شده و قدمتی نزدیک به 50 سال دارد. بازار رضا به سبک معماری قدیم توسط معمار مشهور «داریوش بوربور» در 2 طبقه ساخته شده‌است.

بازار رضا، یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است که 6 بازار مجزا دارد و فاصله بین هر بازار با یک هشت ضلعی مجزا مشخص شده‌است.

• باغ ملی مشهد

باغ ملی مشهد یکی از اموال حسین ملک بوده که در سال 1345 خورشیدی وقف شهرداری مشهد شد. این باغ از پارک‌های بسیار قدیمی مشهد است که در خیابان امام خمینی در کنار بازار جنت قرار دارد. باغ ملی وسعت خیلی بزرگی ندارد اما تندیس‌هایی از افراد مشهور در آن به چشم می‌خورد و به دلیل وجود انواع چنارهای قدیمی، درختان گوناگون و گلکاری شده از آن به عنوان یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم یاد می‌شود که بازدید از آن به همه گردشگران توصیه می‌شود.

• باغ خونی

«باغ خونی»، یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است که در فاصله 1500 متری از آن قرار دارد. این باغ در سال 1379 خورشیدی به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده‌است. گفته می‌شود در سال 1330 از این باغ، مسجد گوهرشاد به توپ بسته شد.

مجموعه باغ خونی در دوره قاجار به عنوان باغ ایرانی به وسعت 5.6 هکتار خارج از حصارهای شهر ساخته شد. یکی دیگر از اسامی باغ خونی، «باغ چشمه» است که به دلیل وجود چشمه‌ای در باغ به این نام شهرت دارد. در گذشته در باغ سه عمارت وجود داشته که دو ساختمان آن تخریب شده‌است.

این باغ در دوره قاجار متعلق به «بانک استقراضی» شد که در مالکیت روس‌ها بود. در 26 فوریه سال 1921 میلادی طبق عهدنامه‌ای که بین ایران و شوروی بسته شد، همه‌ی دارایی‌های بانک استقراضی از جمله باغ خونی به دولت ایران واگذار شد. با شرط اینکه یکی از خانه‌های باغ به کنسول‌گری شوروی داده شود.

پس از بستن عهدنامه کش و قوس‌های متعددی درباره‌ی مالکیت باغ خونی وجود داشت تا در نهایت سفارت شوروی در مشهد تعطیل شد و استدلال دولت‌ ایران این بود که وقتی سرکنسولگری وجود ندارد، دیگر شرط عهدنامه مفهومی نمی‌تواند داشته‌باشد و باغ در اختیار دولت قرار گرفت.

باغ خونی به باغ چشمه و باغ روس‌ها نیز شهرت دارد و گفته می‌شود توپ بستن حرم گوهرشاد از این منطقه انجام شده‌است.

• خانه کوزه‌کنانی مشهد

«خانه کوزه‌کنانی» یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است که در سال 1247 خورشیدی در دوره قاجار به وسعت 1000 مترمربع ساخته شده‌است. این بنا در سال 1382 به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده‌است.

گفته می‌شود، خانه کوزه‌کنانی متعلق به یکی از تجار مشهور مشهدی به نام «مرحوم حاج کوزه‌کنانی» بوده و هر زمان که «آیت الله بروجردی» به مشهد مشرف می‌شده در این خانه اقامت می‌کرده‌است. البته گفته می‌شود، رضا شاه نیز یک ماه در این خانه زندگی کرد.

روایت دیگری نیز وجود دارد که گفته می‌شود، خانه کوزه کنانی، ابتدا متعلق به کنسولگری کشور آمریکا بوده و حاج کوزه کنانی از ایشان در سال 1322 خورشیدی خریده‌است.

خانه کوزه کنانی به وسعت 2 هزار و 340 مترمربع در فاصله‌ی 30 متری باب‌الجواد قرار دارد و امروزه تبدیل به «موزه مشروطیت» شده‌است.

سخن آخر

در این مقاله 16 جای دیدنی نزدیک حرم در مشهد را معرفی کردیم. چنانچه پس از زیارت دوست داشتید از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم دیدن کنید، اماکن معرفی شده، می‌تواند بسیار کارگشا باشد.

اگر قصد سفری راحت و بدون نگرانی به مشهد دارید، می‌توانید با ما در تور مشهد آرندتور همراه شده و با خیال راحت از سفرتان لذت ببرید. فقط کافی است، سفارش‌تان را به ثبت برسانید تا همکاران ما در کمترین زمان ممکن در کنار شما باشند.