گنبد جبلیه، تنها بنای سنگی گم شده در تاریخ کرمان!

تور کرمان

گنبد جبلیه در منتهی الیه شرقی کرمان در نزدیکی دو قبرستان «صاحب الزمان» و «سید حسن» واقع شده است. این گنبد، به صورت 8 ضلعی ساخته شده و به گنبد گبری نیز شهرت دارد.

ما در وبلاگ آرندتور این بار قصد داریم در مورد گنبد جبلیه، تنها بنای سنگی کرمان با شما سخن بگوییم. پس با ما همراه باشید.

از تاریخچه گنبد جبلیه چه می‌دانید؟

در مورد قدمت گنبد جبلیه، حرف و سخن زیاد است. همانطور که از نام گبری آن، مشخص است، عده‌ای از ایرانیان معتقد هستند این مکان یک آتشکده یا مقبره بوده‌است. اما این موضوع تکذیب شده‌است. پژوهشگران اروپایی، می‌گویند، این بنا در دوره سلجوقیان ساخته شده‌است. ولی درستی این موضوع نیز در هاله‌ای از ابهام است.

عده‌ای دیگر از کارشناسان معتقد هستند، جبلی تحریف شده گبری است. از آنجا که عرب‌ها قادر به تلفظ حرف «گ» نیستند در گذر ایام، گبری به جبلی تغییر یافته‌است. اما سبک معماری گنبد جبلیه با آتشکده شباهت ندارد.

برخی دیگر می‌گویند، این بنا امکان دارد در اواخر دوره ساسانیان ساخته شده و در دوره‌های پس از اسلام بازسازی شده‌است و یا اینکه در اواخر دوره های پس از اسلام با الهام از آتشکده‌های ساسانی ساخته شده‌است.

تنها بنای تمام سنگ شهر کرمان، گنبد جبلیه است.

چه اطلاعاتی در مورد معماری گنبد جبلیه دارید؟

گنبد جبلیه، یک بنای 8 ضلعی است که تماما از سنگ ساخته شده و عرض پی آن در پایه 3 متر است. در این بنای سنگی، 8 در به عرض 2 متر وجود دارد که اخیرا برای استحکام بیشتر بنا و جلوگیری از تخریب بیشتر، 7 در آن بسته شده و تنها 1 درش باز است.

سقف گنبد از آجر ساخته شده و داخل آن تزیینات گچبری دارد. مصالحی که در دیوارها به کار رفته، سنگ لاشه با ملات گچ از بیرون و آهک در داخل بناست.

می‌گویند برای استحکام بیشتر، به جای آب از شیر شتر استفاده شده که البته صحت این موضوع نیز تایید نشده است. مساحت وسیعی از این بنا با درختان سرو و کاج پوشش داده شده و تبدیل به یکی از تفرجگاه‌های کرمان شده‌است.

گنبد جبلیه در تاریخ 1316 به ثبت ملی رسید.

آیا کتیبه‌هایی در گنبد جبلیه کشف شده‌است؟

درون گنبد جبلیه یک کتیبه‌ی تاریخی وجود درد که به آن «کتیبه مسجد آبدر اشکان رابر بافت» می‌گویند. این کتیبه که روی قطعه‌ای سنگی و به خط کوفی حکاکی شده، یادبودی از یک مسجد در ارتفاعات شهرستان «بافت» است.

علاوه براین کتیبه، کوچک‌ترین سنگ قبر کشف شده در استان کرمان نیز در این گنجینه نگهداری می شود. ابعاد این سنگ، 22*26 سانتی متر بوده و در حاشیه و سمت راست آن نوزده آیه از سوره مبارکه «آل عمران» و بخشی از آیه‌ی  هجدهم همان سوره نوشته شده‌است. در سمت چپ این سنگ قبر نیز، نام متوفی و سالی که فوت کرده در کادر محرابی شکلی نوشته شده است.

سنگ قبر دیگری که در این مجموعه نگهداری می شود که به سنگ قبر «میرزا آقاخان» پسر «میرزا احمد علی خان» وزیر نویسنده و تاریخ نویس کرمان شهرت دارد.

سنگ قبرهای متعددی و حتی وقف نامه‌های سنگی متعددی در این منطقه وجود دارد. از جمله این وقف نامه‌ها، می‌توان به کتیبه وقف آتشکده روستای قناتغستان اشاره کرد.

گنبد جبلیه در سال 1383 شمسی پس از مرمت تبدیل به موزه گنجینه جبلیه (کتیبه های تاریخی) شد.

چگونه به گنبد جبلیه بروید؟

مسیر دسترسی به گنبد جبلیه بدین گونه است که باید به سمت کوه‌های صاحب الزمان و خیابان زریسف در شرقی‌ترین قسمت کرمان بروید. برای بازدید از نمای بیرونی ساختمان هر زمان که خواستید می‌توانید بروید. در اطراف گنبد جبلیه حصاری وجود ندارد. اما اگر می‌خواهید درون بنا را تماشا کنید، باید در روزهای غیر تعطیل از ساعت 9 صبح تا 6 عصر به این مکان بروید.

آیا در اطراف گنبد جبلیه از جاهای دیدنی کرمان اثری وجود دارد؟

اگر به بازدید از گنبد جبلیه رفتید و خواستید، از جاذبه‌های تاریخی کرمان هم دیدن کنید، قلعه دختر در فاصله 2.6 کیلومتری از آن، میدان گنجعلی خان در 6 کیلومتری، یخدان مویدی و بازار مسگرهای کرمان در 6 کیلومتری و حمام وکیل در 6.4 کیلومتری و ارگ بم در 6.6 کیلومتری از آن واقع شده‌اند.

سخن آخر

بازدید از آثار تاریخی متعدد کرمان از جمله، گنبد جبلیه، سفر را برای شما دلپذیرتر خواهد کرد. استفاده از افرادی که بتواند اطلاعات خوبی از این مجموعه در اختیارتان قرار دهند، سفر را پربارتر می‌کند. ثبت نام در تورهای مسافربری، این حسن را دارد که شما از سفر و مسیر لذت بیشتری می‌برید و دیگر دغدغه راه، اطلاعات از محل مورد بازدید، مشکل مکان استراحت و غذا را ندارید.

پس در  تور کرمان آرندتور، همراه ما باشید و یک سفر 3.5 روزه به مناطق کویری داشته باشید. در این سفر تاریخی- طبیعت گردی، شما به بازدید از 14 جای دیدنی کرمان می‌روید. یکی از جاهای دیدنی کرمان که در این سفر طبیعت‌گردی-تاریخی به دیدن آن می‌روید، گنبد جبلیه است.