مهارلو، دریاچه‌ به خون نشسته فارس

تور شیراز

دریاچه مهارلو کجاست؟

هرگاه نام استان فارس و شهر شیراز را می‌شنویم آثار تاریخی و باستانی آن همچون تخت جمشید، پاسارگاد و شاید هم به یاد حافظیه و یا آرامگاه سعدی بیافتیم. این شهر دلربا در کنار دیدنی‌های تاریخی و باستانی‌اش، مناظر و باغ‌های بسیار زیبایی همچون باغ ارم، باغ دلگشا و... دارد، کمتر کسی چیزی در مورد جاذبه‌های طبیعت گردی آن چیزی شنیده‌است.

اما این استان زیبا مقصد بسیار مناسبی برای گردشگری و طبیعت گردی نیز هست. دریاچه مهارلو یکی از جاذبه‌های دیدنی استان فارس است که در جنوب شرقی شهر شیراز و در فاصله 57 کیلومتری مسیر جاده آسفالته شیراز به فسا قرار دارد. دریاچه مهارلو که به مهلو، مهلویه و یا ماهلویه نیز نامیده شده در نزدیکی روستایی همنام با خودش به نام مهارلو قرار دارد که قدمتش به دوره صفویه می‌رسد و به دشت گل نیز شهرت دارد.

دریاچه مهارلو، دریاچه‌ای فصلی است که در تابستان قسمت‌های عمده آن خشک می‌شود.

معرفی دریاچه مهارلو

دریاچه مهارلو به وسعت 25 هزار هکتار در جنوب شرقی شهر شیراز و در غرب دریاچه بختگان قرار دارد. این دریاچه آبی در ارتفاع 1460 متر از سطح دریا واقع شده و عمق آن بین نیم‌ تا سه متر متغیر است.

دریاچه مهارلو به دلیل شوری زیادش موجوات آبزی همچون ماهی در خود ندارد. اما محل مناسبی برای زندگی انواع دوزیستان و خزندگانی همچون مار، مارمولک، سوسمار، لاک‌پشت است. پرندگان در دو گروه مهاجر و شکاری در این منطقه وجود دارند. پرندگان مهاجری همچون پلیکان، اگرت، حواصیل، بوتیمار، لک‌لک، فلامینگو و... پرنده‌های شکاری همچون سنقر دریاچهی و سارگپه بر زیبایی دریاچه افزوده‌اند.

این دریاچه میزبان پرندگان مهاجر است که شاخص‌ترین آن‌ها فلامینگو‌هاست.

دریاچه مهارلو به علت نمک فراوانش به دریاچه نمک نیز شهرت دارد. با توجه به میزان نمک بالایش، یک منبع مناسب تأمین نمک شیراز به حساب می‌آید.

همان‌طور که گفته شد، عمق این دریاچه قرمز رنگ به علت بارش‌های جوی متفاوت بوده و از نیم تا سه متر متغیر است. البته منبع تأمین آب آن تنها بارش‌های جوی نیست، چند چشمه آب شیرین در شمال آن و رودخانه‌های حمزه، خشک و سروستان نیز منابع تأمین آب دریاچه محسوب می‌شود.

چرا دریاچه مهارلو به رنگ قرمز است؟

همان‌طور که قبلا گفته شد در این دریاچه به علت شوری زیادش هیچ موجود آبزی زندگی نمی‌کند. تنها نوعی جلبک بی‌خطر به نام" دونالیلا سالینا" در آن وجود دارد که رشد و تکثیرش سبب رنگ قرمز دریاچه شده‌است. هرچه غلظت نمک دریاچه بیشتر باشد و نور بیشتری به آن بتابد، شرایط برای شکوفا شدن جلبک دونالیلا سالینا مهیاتر شده و رنگ دریاچه هم قرمزتر می‌شود.

به گفته آقای نبی الله مرادی، معاون فنی اداره کل محیط زیست استان فارس « جلبک دونالیلا سالینا نوعی ماده بتاکارتن ایجاد می‌کند که موجب تغییر رنگ آب دریاچه می‌شود، بتاکارتن خطر اکولوژیک و زیست بوم ندارد و معمولا در فصول خاصی از سال این نوع جلبک شکوفا می‌شود.»

برخی به اشتباه قرمزی رنگ این دریاچه را به علت رشد جلبک" کشنده قرمز" در آن می‌دانند. در حالیکه این تصور اشتباه است و جلبک کشنده قرمز در آب‎‌های آزاد و مناطقی از خلیج فارس رشد می‌کند و شرایط رشد آن در دریاچه‌های بسته همچون مهارلو وجود ندارد.

همانطور که اشاره شد در این دریاچه به علت شوری زیادش هیچ ماهی وجود ندارد و تنها آبزی آن " آرتیما" است. آرتیما نقش بسیار مهمی در از بین بردن برخی ناخالصی‌های نمک و املاح آب داشته و از طرفی دیگر غذای بسیار مناسب برای مراحل اولیه پرورش ماهی و میگو است. اما به دلیل بالا بودن آرسنیک و فلزات سنگین در این دریاچه امکان استفاده از این منابع وجود ندارد.

رنگ قرمز دریاچه به علت وجود جلبک بی‌خطر به نام دونالیلا سالینا در آن است.

آیا دریاچه مهارلو در تمام فصول سال قرمزرنگ است؟

این دریاچه که به علت رنگ قرمزش در میان طبیعت‌گردان ایرانگرد و گردشگران خارجی شهرت دارد، عکس‌های بی‌نظیری از لین منطقه وجود دارد، اما این دریاچه قرمز یا صورتی‌رنگ در تمام طول سال به این رنگ نیست، هرچه آب تبخیر بیشتری داشته باشد و غلظت نمک آن افزایش یابد، این پدیده رخ می‌دهد. برای تماشای رنگ قرمز دریاچه بهترین زمان سفر به این منطقه اردیبهشت ماه است.

اردیبهشت ماه، بهترین زمان سفر به دریاچه مهارلو است.

آیا در کنار دریاچه مهارلو جاذبه‌های دیدنی دیگری نیز وجود دارد؟

مهم‌ترین جاذبه دیدنی این منطقه دریاچه سرخ رنگ مهارلو است. اما در کنار این دریاچه، همان‌طور که گفته شد، روستای مهارلو یا دشت گل نیز واقع شده‌است. این روستا  پتانسیل مناسبی برای گردشگری دارد. روستای مهارلو در دامنه‌های جنوبی رشته کوه زاگرس قرار دارد و بافتی متمرکز دارد. بافت سنت با طاق‌هایی بلند و پنجره‌های قوس‌دارش فضایی سنتی و دلنشینی در این روستا ایجاد کرده‌است.

در بهار کافی است به این منطقه سفر کنید تا از بوی گیاهان متنوع در اطراف این روستا و تماشای باغ‌های انار، انجیر و بادام و طبیعت بی‌نظیرش حسابی سرمست شوید. البته آب‌های معدنی نیز در اطراف روستا وجود دارد که برای درمان بیماری‌های پوستی می‌توان از آن استفاده کرد.

همان‌طور که قبلا هم اشاره شد، قدمت روستای مهارلو به دوره صفویه بر می‌گردد. کاروانسرای عباسی در نزدیکی روستا قرار دارد که قدمتش به دوره صفویه بر می‌گردد. با توجه به این کاروانسرا که متاسفانه قسمت بیشتر آن تحریب شده، روستای مهارلو را نیز باستان‌شناسان می‌گویند، در این دوره ساخته شده‌است.

با وجود باغ‌های متنوع از درختان بادام، انجیر و انار و گیاهان متنوع در جوار چشمه‌های معدنی بر زیبایی‌های مهارلو افزوده شده‌است.

جاذبه گردشگری دیگری که در نزدیکی این روستا قرار دارد، زیارتگاه خدیجه بانو است که بر فراز تپه‌ای در نزدیک روستا قرار دارد. در کنار زیارتگاه خدیجه بانو چشمه دیگری نیز وجود دارد که به چشمه خونی شهرت دارد.

بهترین زمان سفر به دریاچه مهارلو چه موقع است؟

همان طور که اشاره شد، مهارلو دریاچه‌ای فصلی است که در تابستان قسمت عمده آن خشک می‌شود. با شروع فصل بارندگی یعنی پاییز و زمستان، حجم آب این دریاچه نیز افزوده می‌شود. بنابراین بهترین فصل بازدید از دریاچه پاییز، زمستان و اوایل بهار است که هنوز بارندگی در این منطقه وجود دارد.

تور شیراز