تاریخچه و جاذبه های گردشگری ابیانه

تور ابیانه و فین

ابیانه کجاست؟

یکی از استان‌های جذاب ما برای ایران‌گردان و جهانگردان، اصفهان است. سالانه چندین هزار مسافر داخل و خارج کشور به این استان با سبقه فرهنگی سفر می‌کنند و از جاذبه‌های دیدنی شهرهای آن غرق لذت می‌شوند. ابیانه از جمله شهرهای جذاب این استان است که در فاصلۀ حدود ۸۷ کیلومتری جنوب کاشان و ۱۶۵ کیلومتری شمال اصفهان در دامنه‌های کوه کرکس قرار دارد.

تاریخچه ابیانه

روستای پلکانی قرمزرنگ ابیانه که نام اصلی‌اش « ویونا» به معنای بیدستان است، یکی از کهن‌ترین زیستگاه‌های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران است که قدمتش به 1600 سال قبل باز می‌گردد و به دلیل وجود آثار تاریخی متنوع از دوره‌های مختلف ایران همچون ساسانیان، سلجوقیان، صفویان و قاجار، همواره با حجم زیادی گردشگری داخلی و خارجی مواجه است.

مسیر دسترسی به روستای ابیانه

​برای رسیدن به این میراث ملی، می‌توانید از جاده کاشان-نطنز استفاده کنید. در کیلومتر ۵۰ این جاده، خروجی به سمت راست وجود دارد که پس از طی حدود ۲۰ کیلومتر شما را به ابیانه می‌رساند. این مسیر با مناظر زیبای کوهستانی و باغ‌های سرسبز، سفری دل‌نشین را برای شما رقم خواهد زد.

مهم‌ترین جاذبه های گردشگری ابیانه

روستای ابیانه با تاریخ و فرهنگی غنی، مجموعه‌ای از جاذبه‌های گردشگری را در دل خود جای داده‌است. در ادامه، به معرفی برخی از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:​

1.    آتشکده هارپک

شاخص‌ترین و در عین حال، قدیمی‌ترین جاذبه گردشگری ابیانه «آتشکده هارپک» است که در دوره هخامنشیان ساخته شده و در زمان ساسانیان توسعه‌یافته‌است. سنگ لاشه و گچ، بارزترین مصالحی هستند که در ساخت این آتشکده‌ی 3 طبقه استفاده شده‌است. نام "هارپاک" آتشکده به معنای "زیر پله" است که در گویش محلی از آن استفاده می‌شود. در سفر به روستای ابیانه، شما از هر نقطه می‌توانید، این آتشکده، با نمای سرخ‌رنگ و معماری منحصربه‌فردش را مشاهده کنید.​
تصویر

2.  قلعه‌های ابیانه

3 قلعه مشهور «هرده»، «پاله» و «یوسمون» که نمایانگر هنر و مهارت معماران ایرانی در گذشته بوده‌اند، از جمله جاذبه های گردشگری ابیانه هستند که هرکدام ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند و تجربه‌ای متفاوت از تاریخ و فرهنگ ابیانه را در اختیار بازدیدکنندگان می‌گذارند.

قلعه هرده، در شمال شرقی روستا قرار دارد و دیوارهای ضخیم و بلندش، یادآور روزهای پرالتهاب گذشته هستند. قلعه پاله، در شمال غربی این روستا و در محلۀ پل واقع شده‌است و قلعه 200 سالۀ یوسمون یا تخت ماهان، در جنوب غربی روستا و در محلۀ یوسمون واقع شده‌است.

3.  مسجد جامع ابیانه

«مسجد جامع ابیانه»، یکی از 9 مسجد مشهور و از جمله جاذبه های گردشگری ابیانه است که در زمرۀ قدیمی‌ترین مساجد این روستاست که به‌نام «مازگه جامع» شهرت دارد. این مسجد، به دلیل وجود 2 شبستان، منبر چوبی با قدمت سلجوقیان و محراب چوبی منقش به سوره یس، گنجینه‌ای از هنر و تاریخ ایران را در دل خود جای داده‌است. سقف‌های چوبی با نقوش هندسی و کتیبه‌های قرآنی، فضای داخلی مسجد را به مکانی دل‌نشین و معنوی تبدیل کرده است. بازدید از این مسجد، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ اسلامی ایرانی فراهم می‌کند.​

4.  زیارتگاه هینزا

«زیارتگاه هینزا» یکی دیگر از جاهای دیدنی ابیانه است که در دل دره‌ای باریک در جنوب شرقی روستا قرار دارد. این مکان به‌عنوان گذرگاه «بی‌بی زبیده خاتون»، «دختر موسی بن جعفر (ع)»، شناخته می‌شود که در زمان تعقیب، مدتی را در این مکان پناه گرفت. برخی نیز این زیارتگاه را به «آناهیتا»، ایزدبانوی آب و باروری، نسبت می‌دهند. ساختمان زیارتگاه در تورفتگی طبیعی صخره‌ها ساخته شده و ترکیبی از هنر و معنویت را به نمایش می‌گذارد. مردم محلی بر این باورند که این مکان دارای خاصیت معجزه‌آسا بوده و در آن مراسم ویژه‌ای برگزار می‌شود.

5.  زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع)

«زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع)» نیز یکی از جاذبه های گردشگری ابیانه است که در محله هرده واقع شده‌است. قدمت این زیارتگاه به دوره ایلخانیان می‌رسد. این بنا نسبت به دیگر سازه‌های روستا معماری متفاوت و ساده‌ای دارد. گنبد فیروزه‌ای، کاشی‌کاری‌های زیبا و حیاط مرکزی با حوض بزرگ و ایوان‌های دل‌نشین زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع)، فضایی روحانی و آرامش‌بخش را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.

6.  مسجد پرزله

«مسجد پرزله»، یکی از مساجد تاریخی و ارزشمند روستای ابیانه، در شرق مسجد جامع و در محله‌ای به نام پرزله قرار دارد. این مسجد دو طبقه، که در دوره ایلخانی ساخته شده‌است، یک درب ورودی در قسمت شرقی دارد که روی آن تاریخ ۷۰۱ هجری قمری حک شده و از آن، به‌عنوان کهن‌ترین درب روستا نام می‌برند.

معماری منحصربه‌فرد این مسجد، با منبت‌کاری‌های زیبا و ایوانی که در اواخر دوره قاجار به آن افزوده شده، توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. همچنین، در کنار مسجد، آب‌انباری به نام پرزله نیز وجود دارد که در گذشته مورد استفاده اهالی بوده است.

7.  مسجد حاجتگاه

«مسجد حاجتگاه» نیز از جمله جاذبه های گردشگری ابیانه با قدمت 400 ساله است که در جوار آسیاب در محله بالا قرار دارد.نمای آجری به همراه پنجره‌های هلالی و مشبک و تاریخ 953 هجری قمری که روی در ورودی حک شده‌است، همگی نشان از اصالت این بنا دارد. این مسجد نه تنها به مکانی برای عبادت، بلکه محلی برای برآورده‌شدن حاجات اهالی و گردشگران نیز شهرت دارد.

8.  موزه مردم شناسی

«موزه مردم شناسی» در یکی از خانه‌های سنتی این روستا در سال 1384 شمسی افتتاح شد. در این موزه ابزارهای کشاورزی، ظروف سفالی، پوشاک سنتی و قرآن‌های خطی مردم این خطه، در معرض بازدید مسافران گذاشته شد تا بازدیدکنندگان با سبک زندگی و آداب و رسوم اهالی ابیانه آشنا شوند.

9.  حمام‌های ابیانه

روستای ابیانه، با تاریخ و فرهنگ غنی خود، چند حمام تاریخی دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به حمام محله بالا (بالاده) و حمام محله پایین (هرده) اشاره کرد.​ حمام محله بالا (بالاده)، با وجود گذشت زمان، هنوز مورد استفاده اهالی قرار می‌گیرد و نشان از اهمیت به بهداشت و نظافت در فرهنگ این منطقه دارد.​

حمام محله پایین (هرده)، که در گذشته محل استحمام اهالی بوده، اکنون دیگر مورد استفاده نیست، اما همچنان به عنوان یک میراث تاریخی و جاذبه گردشگری ابیانه مورد توجه است.​

10.  آسیاب‌های ابیانه

در روستای تاریخی ابیانه، 3 آسیاب آبی با نام‌های «آره هره»، «آره میون» و «آره داریون» در امتداد رودخانه داریون در غرب روستا قرار دارند. این آسیاب‌ها که به زبان محلی "آره" نامیده می‌شوند، با استفاده از نیروی آب، غلات را آسیاب می‌کردند. یکی از این آسیاب‌ها هنوز هم قابل استفاده است و نشان‌دهنده هنر و تمدن کهن این منطقه است.

11.  آب‌انبارهای ابیانه

آب‌انبارهای ابیانه، نمونه‌های برجسته‌ای از هنر معماری ایرانی در مدیریت منابع آب در مناطق کویری هستند. این سازه‌ها با طراحی هوشمندانه، آب را در فصول پر بارش جمع‌آوری کرده و در فصل‌های خشک برای اهالی روستا تأمین می‌کردند. در ابیانه، 4 آب‌انبار اصلی وجود دارد که هر کدام داستانی از گذشته را روایت می‌کنند:​

·       آب‌انبار میان‌ده

این آب‌انبار، با قدمتی بیش از 100 سال، در محله میان‌ده، قرار دارد. وجود این آب‌انبار، نشان‌دهندهٔ مهارت و دانش اهالی در ذخیرهٔ آب است.​

·       آب‌انبار پرزله

این آب‌انبار، که یکی از قدیمی‌ترین آب انبارهای روستاست، در محله بالای ده و در کنار مسجد پرزله قرار دارد.

·       آب‌انبار پالیزه

این آب‌انبار، در محله یوسمون، قرار دارد و به دلیل ساختار ویژه‌اش، یکی از جاذبه های گردشگری ابیانه محسوب می‌شود.

·       آب‌انبار پس‌باغچه

این آب‌انبار در محله یوسمون واقع شده و با طراحی منحصربه‌فرد خود، به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی روستا شناخته می‌شود.​

12.  خانقاه‌های ابیانه

خانقاه‌های ابیانه، نیز از جمله جاذبه های گردشگری ابیانه هستند که در این منطقه وجود دارند. از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:​

• خانقاه محله «پَس خانقاه»

این خانقاه در محله «پَس خانقاه» واقع شده‌است و به دوره شاه عباس صفوی تعلق دارد. ساختمان 3 طبقه با نمای آجری و سردر طاق ضربی، مزین به نقاشی‌های دوره صفوی است. ​

• خانقاه اشرفه

این خانقاه نیز در ابیانه قرار دارد و دیوارهای آن با خطوط خوشنویسی تزیین شده‌اند. ساختمان 3 طبقه با نمای آجری و تزئینات دوره صفوی، نشان از اهمیت تاریخی این مکان دارد. ​

سخن آخر

روستای ابیانه با تاریخ غنی و جاذبه‌های خاص، مقصدی عالی برای دوست‌داران فرهنگ و تاریخ ایران است. خانه‌های گلی قرمز رنگ، معماری پلکانی و جاذبه‌هایی مانند آتشکده هارپک، مسجد جامع و زیارتگاه‌ها، فضایی آرام و زیبا را برای گردشگران فراهم می‌کند. همچنین خانقاه‌های تاریخی و آسیاب‌های قدیمی این روستا، نشان از هنر و فرهنگ کهن ایرانی دارند. برای تجربه این زیبایی‌ها و آرامش، تور ابیانه آرندتور انتخابی عالی برای شماست.