همه چیز دربارۀ شبه جزیره گالیپولی ترکیه و نبردهای تاریخی آن

شبه جزیره گالیپولی کجاست؟

اگر شما از آن دسته افراد هستید که به تاریخ علاقه‌مندید؛ بی‌شک نام شبه جزیره گالیپولی را شنیده‌اید. این شبه جزیره در «تنگه داردانل» کنار دریای مرمره و اژه قرار دارد و این روزها تبدیل به یک پارک ملی شده است.

تاریخچه شبیه جزیره گالیپولی

همانطور که اشاره شد، شبه جزیره گالیپولی در شمال غربی ترکیه قرار دارد و در طول تاریخ شاهد اتفاق‌های تاریخی مهمی بوده‌است که مهم‌ترین آن‌ها، «نبرد گالیپولی» است.

نبرد گالیپولی نام جنگی است که در جریان جنگ جهانی اول، بین نیروهای متفقین (بریتانیا، فرانسه و آنزاک) و امپراتوری عثمانی درگرفت. در این جنگ، نیروهای متفقین قصد داشتند شهر استانبول را تسخیر کنند و به سلطنت عثمانی‌ها پایان دهند.

این جنگ، سرانجام پس از 8 ماه با تلفات سنگین و شکست نیروی متفقین به پایان رسید. در این نبرد، نیروهای متفقین 7 کشتی خود را از دست دادند و در جنگ شکست خوردند. متفقین پس از این شکست چند ماه بعد برای جبران با لشکری 70 هزارنفری، 109 ناو جنگی و صدها شناور دوباره به این منطقه حمله کردند. این نبرد دوباره چندماه زمان برد، اما؛ بازهم با شکست متفقین به پایان رسید.

براساس منابع متعدد تعداد کشته‌شدگان این جنگ، چیزی حدود نیم میلیون نفر است. «مصطفی آتاترک» که فرماندهی نیروهای ترک را به عهده داشت، در این حنگ شهرت دوچندان یافت.

به گونه‌‌ای که در برخی از منابع ذکر شده‌است، آتاترک در یکی از سخنرانی‌هایش به نیروهای زیرفرمانش در طی نبرد گالیپولی می‌گفته‌است: «من به شما دستور نمی‌دهم که بروید و بجنگید، دستور می‌دهم بروید و شهید شوید».

درنهایت باید گفت، این نبرد نه تنها بر سرنوشت جنگ جهانی اول تاثیر گذاشت، بلکه به شکل‌گیری ترکیه مدرن توسط آتاترک نیز بسیار کمک کرد.

جاذبه‌های شبه جزیره گالیپولی

تور استانبول

در این قسمت به جاذبه‌های دیدنی شبه جزیره گالیپولی اشاره می‌کنیم:

پارک ملی گالیپولی

«گالیپولی»، سرزمین که روزگاری شاهد نبرد خونین و حماسی بوده است، امروزه به پارکی ملی به وسعت 33,500 با جنگل‌های کاج انبوه و سواحل بکر، آرام و دل‌نواز بدل شده‌است. این منطقه همانطور که اشاره شد، در گذشته شاهد نبردهای خونینی بوده که در سال 1915 رخ داده‌اند. حوادث آن دوران همچنان در حافظه تاریخی کشورهایی همچون ترکیه، استرالیا و نیوزلند زنده است و جایگاه ویژه‌ای در روایت‌های ملی این کشورها دارد.

برای استرالیایی‌ها و نیوزلندی‌ها، گالیپولی به منزله یک مکان مقدس و زیارتی است. آن‌ها هر ساله به تعداد زیاد به این منطقه سفر می‌کنند تا به یاد جان‌باختگان جنگ جهانی اول ادای احترام کنند. از سوی دیگر، ترک‌ها نیز با الهام از رشادت‌های هنگ 57 و فرمانده آن، مصطفی کمال آتاترک، به این مکان مقدس سفر می‌کنند و به یاد تاریخ پرافتخار کشورشان می‌افتند. به این ترتیب، گالیپولی به مکانی تبدیل شده‌است که ملت‌های مختلف برای بزرگداشت مشترکات تاریخی و ارزش‌های انسانی به آن می‌آیند.

موزه قلعه کلیت‌باهر

«موزه قلعه کلیت‌باهر» یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی این شبه جزیره است که در سال 1452 توسط «سلطان محمد فاتح» ساخته شده‌است. یک قرن بعد، «سلطان سلیمان قانونی» آن را تبدیل به یک برج باشکوه 7 طبقه کرد. این بنا در سال 2019 به عنوان موزه‌ای متمرکز بر دوران عثمانی و وضعیت دریانوردی آن، بازگشایی شد.

محوطه تاریخی نبرد گالیپولی

«محوطۀ تاریخی شبه‌جزیره گالیپولی»، وسعتی برابر با 33500 هکتار دارد و از قبرستان‌ها و میادین نبرد لشکرکشی آنزاک محافظت می‌کند. در حال حاضر، ۴۰ قبر از متفقین و 20 قبر از نیروهای ترک در آن وجود دارد. نکته‌ای که لازم است به آن اشاره کنیم، این است که در این مکان، سیستم‌های مختلفی برای راهنمایی و اطلاع‌رسانی به کار گرفته شده‌است که شامل تابلوهای راهنمایی بزرگراه‌های ترکیه، تابلوهای اداری پارک ملی و تابلوهای چوبی نصب‌شده توسط کمیسیون مقابر جنگی مشترک‌المنافع است که ممکن است؛ شما را کمی سردرگم کند.

قبرستان لُن پاین

«قبرستان لُون پاین»، تأثیرگذارترین قبرستان آنزاک است. در این گورستان که وسعتی حدود یک زمین فوتبال دارد، بیش از 4000 نفر جان باخته‌اند و تعداد زیادی نیز زخمی شده‌اند. این درگیری در بعدظهر ششم آگوست 1915 بین نیروهای استرالیایی و ترک اتفاق افتاد و درنهایت استرالیایی‌ها مواضع ترک را تصرف کردند.

جوان‌ترین فردی که در این قبرستان دفن شده‌، پسربچه‌ای 14 ساله‌است. سنگ‌قبرهای آن با کتیبه‌های تأثیرگذاری مزین شده‌اند. در قسمت پشتی پارکینگ، بقایای سنگرها را می‌توان هنوز مشاهده کرد.

قبرستان و یادبود چاناک‌بیر، نیوزیلند

«چاناک‌بیر» اولین جایی بوده است که نیروهای متفقین در سال 1915 به آن حمله کرده‌اند. امروزه این مکان تبدیل به یک قبرستان و یادبود آن واقعه شده‌است و مجسمه‌ای بزرگ از آتاترک، فرمانده هنگ 57 عثمانی در آن نصب شده‌است.

منطقه نک

در فیلم «گالیپولی» اثر پیتر ویر به «منطفه نک» اشاره شده‌است. در این منطقه، هنگ‌های هشتم (ویکتوریا) و دهم (غرب استرالیا) از تیپ سوم سواره نظام سبک در صبحگاه هفتم اوت ۱۹۱۵، از سنگرهای خود خارج شدند و مورد هدف بی‌امان نیروهای ترک قرار گرفتند. آن‌ها پیش از رسیدن به خطوط دشمن، تماما کشته شدند.

بهترین زمان بازدید از شبه جزیره گالیپولی

بهترین زمان بازدید از شبه جزیره گالیپولی، فصول بهار و پاییز است که هوای منطقه بهتر است. با این حال، این منطقه در 2 مقطع زمانی خاص، شاهد حضور گسترده گردشگران است:

• ۱۸ مارس: در این تاریخ، نیروی دریایی ترکیه سالروز پیروزی خود در تنگه داردانل را جشن می‌گیرد و مراسم باشکوهی برگزار می‌شود.
•  ۲۵ آوریل: این روز، سالروز ورود نیروهای متفقین به منطقه است و مراسم یادبودی با حضور مقامات دولتی و سخنرانی‌های مختلف برگزار می‌شود. در این مراسم، پرچم ترکیه به نشانه یادبود برافراشته می‌شود.

به مطالعه ادامه دهید:استان ادرنه کجاست و چگونه به آنجا برویم؟

سخن آخر

شبه‌جزیره گالیپولی، با تاریخ پرافتخارش برای کشور ترکیه، یک مقصد جذاب برای طبیعت‌گردان  از یک سو و علاقه‌مندان تاریخ از سوی دیگر است.

این منطقه که شاهد نبردهای خونین جنگ جهانی اول بوده، این روزها تبدیل به یک پارک ملی جذاب با سواحل زیبا و آرام‌بخش شده‌است بازدید از این منطقه و جاذبه‌های گردشگری‌اش، تجربه‌ای متفاوت را در اختیار شما می‌گذارد. در صورت تمایل می‌توانید با تور ترکیه آرندتور همراه شوید.