27 غذای سنتی کردستان که باید امتحان کنید!

بهترین غذاهای سنتی کردستان

یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های سفر به کردستان، تجربه طعم بی‌نظیر غذاهای سنتی است. غذاهایی که در هر لقمه، داستانی از تاریخ و فرهنگ غنی این خطه را برایتان روایت می‌کند. ما در ادامه شما را با انواع غذاها، اش‌ها و نان‌های محلی این خطه، در حد بضاعتمان آشنا خواهیم کرد:

1. قایرمه

اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که در سفر، به دنبال کشف غذاهای محلی و تجربۀ طعم‌های جدید هستید، خوردن غذای سنتی کردستان یعنی «قایرمه» را دست ندهید. این غذای خوشمزه و پرطرفدار، با طعمی بی‌نظیر و عطری دلنشین، شما را به سفری لذیذ در دل طبیعت و فرهنگ کردستان می‌برد.

قایرمه یک غذای گیاهی و سوخاری است که از کنگر، گیاهی کوهی با خواص درمانی فراوان، تهیه می‌شود. کنگرها را پس از تمیز‌کردن و خرد‌کردن، در سسی غلیظ و طلایی‌رنگ که از ترکیب تخم‌مرغ، زعفران، کره و آب تهیه شده، می‌آمیزند و سپس در روغن سرخ می‌کنند. این سس خوشمزه، طعم کنگر را چندین برابر کرده و به آن طعمی لذیذ و بی‌نظیر می‌بخشد. در سفر به کردستان، حتما به دنبال امتحان قایمره باشید.

2. خورش ریواس

تا به حال طعم یک خورشت اصیل کردی را چشیده‌اید؟ اگر به دنبال امتحان تجربه‌ای متفاوت در سفر به کردستان هستید، پیشنهاد می‌کنیم «خورش ریواس» را امتحان کنید. این غذا، یکی از محبوب‌ترین غداهای محلی این استان است. مردم این منطقه، میوۀ آن، یعنی ریواس را از دل کوه‌ها می‌چینند و پس از آماده‌سازی، آن را با گوشت و پیاز تفت می‌دهند. برای طعم‌دار کردن خورش، از ادویه‌هایی مانند نمک، فلفل، نعناع و جعفری استفاده می‌شود. ترکیب این مواد با هم، طعمی بی‌نظیر و دلچسب را به وجود می‌آورد. خورش ریواس، یکی از محبوب‌ترین غذاهای سنتی کردستان است.

3. خورش تره کردی

«خورش تره کردی» یکی از غذاهایی است که نباید آن را از دست بدهید. این غذای خوشمزه و پرطرفدار سنندجی، با ترکیب ساده اما بی‌نظیرش، طعمی دلنشین و عطرآگینی دارد که هر کسی را به خود جذب می‌کند.

اگر شما عاشق «خورش قرمه‌سبزی» هستید، شک نکنید که عاشق این غذای سنتی کردستانی نیز خواهید شد. طعم و ظاهر این غذا، همانطور که اشاره شد، بسیار شبیه قرمه‌سبزی است. با این تفاوت که در این خورش تنها از تره به عنوان سبزی استفاده می‌شود که طعمی ملایم‌تر و عطر دلپذیرتری به غذا می‌دهد. خلاصه در سفر به این خطه، از غذاهای کردی سنندج غافل نشوید.

4. گردول

«گردول» یکی دیگر از غذاهای اصیل و سنتی کردستان است که از مواد اولیۀ بسیار ساده‌ای تهیه می‌شود. اگر دنبال امتحان غذای محلی با طعم متفاوت هستید، این غذای کردی را حتما نوش جان کنید.

5. شیش کباب

اصلا ما ایرانی‌ها، بعید است که طعم لذیذ کباب‌هایمان را دوست نداشته‌باشیم. اغلب ما عاشق کباب‌های خودمان هستیم. «شیش کباب سنندجی»، یک نوع کباب خاص محلی است که فقط در این منطقه طبخ و سرو می‌شود. بنابراین اگر شما هم از عاشقان کباب‌های ایرانی هستید، تست این غذای محلی کردی را از دست ندهید.

این کباب با استفاده از گوشت تازه گوساله یا گوسفند تهیه می‌شود و با ترکیبی از ادویه‌های خوش عطر و طعم، مزه‌دار می‌گردد. این کباب لذیذ، یکی از محبوب‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای سنتی کردستان است که عطر و طعم بی‌نظیرش، هر گردشگری را به وجد آورده و وسوسه‌اش می‌کند تا آن را امتحان کند.

6. بریان کردی

طعم لذیذ « بریان کردی»، این غذای محبوب و محلی کردستان را مگر می‌شود، فراموش کرد؟ ریشۀ این کباب سنتی به فرهنگ عشایری و کوچ‌نشینی این منطقه برمی‌گردد. این غذا معمولاً در جشن‌ها و مهمانی‌ها و به ویژه در میان دامداران، عشایر و شکارچیان محبوبیت زیادی دارد.

7. خورش گیلاخه

«خورش گیلاخه» از آن دسته غذاهای سنتی کردستان است که طعمی بسیار متفاوت، اما؛ اصیل دارد. این خورشت خوشمزه و محلی، یکی از نمادهای آشپزی کردستان است و به دلیل رویش گیاهی به همین نام در این استان، تهیۀ آن بسیار رایج و راحت است.

8. مکش قالبی

«مکش قالبی»، نیز یکی از غذاهای سنتی و خوشمزۀ مناطق کردنشین به ویژه کردستان و ایلام است. این غذا با ترکیبی ساده اما دلچسب از مواد اولیه، طعمی بی‌نظیر و خاطره انگیز را برای شما به ارمغان می‌آورد.

9. گوشت برخیله

آیا تا به حال نام غذایی به نام «گوشت برخیله« را شنیده‌اید؟ پخت این غذای سنتی کردستان، بیشتر در شهر «بیجار» رایج است. گوشت برخیله، نه تنها طعمی بی‌نظیر دارد، بلکه سرشار از خواص درمانی متنوع است و به دلیل وجود آهن و اسید فولیک، برای درمام کم‌خونی بسیار مفید است. این غذای خوشمزۀ کردی از نوعی ترۀ بهاری به نام « گوشت برخیله» تهیه می‌شود.

10. کتلت دیزی

«کتلت دیزی» همانطور که از اسمش پیداست، یک غذای بدون برنج اما سنتی کردستان است که از مواد اولیۀ دیزی تهیه می‌شود. این غذای سنتی کردستان، بسیار سریع پخته می‌شود و از مواد اولیه مقرون‌به‌صرفه و اقتصادی تهیه شده‌است.

11. کوکوی ترگ خانه‌گان

«کوکوی ترگ خانه‌گان» یک کوکوی بسیار خوشمزه برای اهالی کردستان و مخصوصا منطقه بیجار است. سبزی اصلی غذای سنتی کردستان، گیاهی است به نام «ترک خان گان» که بسیار شبیه تره است و در مناطق خاص و معمولاً در نزدیکی چشمه‌سارها می‌روید. این تره به دلیل طعم و بوی خاصش، در آشپزی محلی کردستان جایگاه ویژه‌ای دارد. ترگ خانه‌گان به دلیل شباهت ظاهری و طعمش به کرفس، گاهی اوقات "کرفس آبی" نیز نامیده می‌شود.

12. شلکینه

در سفر به کردستان به خصوص سنندج، نام « شلکینه» را به یاد بسپارید! این نان نازک و خوشمزه، یکی از نمادهای غذایی این منطقه است و به دلیل مواد اولیه باکیفتش که شامل آرد، شیر، زرده تخم مرغ، روغن محلی، شیره انگور و زعفران است، در میان اهالی این منطقه اغلب به عنوان وعده یا میان وعده همراه با شیره انگور و روغن محلی خورده می‌شود. اگر به کردستان سفر کردید، حتما سراغ شلکینه این نان شیرین را گرفته و آن را امتحان کنید.

13. نان برساق

«برساق»، نامی آشنا برای علاقه‌مندان به غذاهای محلی است. این نان خوشمزه و سنتی، یکی از محبوب‌ترین تنقلات در کردستان و استان‌های همجوار مانند کرمانشاه، لرستان و ایلام است. برساق نانی است که از ترکیب آرد، شیر و بکینگ پودر ساخته می‌شود. خمیر آن پس از آماده‌شدن، چندین ساعت در محیطی گرم و خشک نگهداری می‌شود تا ور بیاید و حجم پیدا کند. سپس خمیر به تکه‌های کوچک تقسیم شده و در روغن سرخ می‌شود. نتیجه این فرآیند، نان‌هایی کوچک، ترد و طلایی‌رنگ است که طعمی بسیار خوشمزه و دلچسب دارند. این نان محلی را بیشتر در مناسبت‌های خاص به خصوص ماه رمضان سرو می‌کنند.

14. کلانه

«کلانه» یا «که لانه» نوعی نان محلی است که در استان کردستان و مناطق همجوار آن پخته می‌شود. خمیر این نان متشکل از آرد، آب، نمک، پیازچه، سبزیجات محلی و گاهی اوقات پنیر است. ممکن است، از زعفران نیز به عنوان مادۀ اولیه در پخت استفاده شود.

این غذای سنتی که به عنوان میان وعده استفاده می‌شود، یکی از مشهورترین نان‌های محلی این منطقه است که در سفر به کردستان، حتما توصیه می‌شود، آن را امتحان کنید.

15. کباب کردی

«کباب کردی» یکی از مشهورترین غذاهای سنتی کردستان است که در جشن‌ها و عروسی‌ها، پایۀ ثابت سور و سات کرد‌هاست. مادۀ اولیۀ این غذای محلی کردستان، گوشت برۀ چند ماهه است. این گوشت به  به دلیل تازگی و چرب‌بودن، طعمی بسیار لذیذ و آبدار به کباب می‌بخشد. گوشت‌ها را پس از خرد‌کردن، به سیخ می‌کشند و روی آتش سرخ می‌کنند. حرارت مستقیم آتش و دود حاصل از آن، طعم لذیذی به کباب می‌دهد. به‌گونه‌ای که در هیچ رستورانی نمی‌توان مشابه آن را پیدا کرد.

16. ماهی کباب

یکی از محبوب‌ترین غذاهای سنتی کردستان که در کنار دریاچۀ زریوار طبخ می‌شود، «ماهی کباب» است. ماهی این غذای بسیار لذیذ، به طور مستقیم از دریاچه زریوار صید می‌شود و پس از تمیزکردن و طعم‌دار کردنش با ادویه‌های خوشبو، روی زغال داغ کباب می‌شود. دودی که از روی زغال بلند می‌شود، عطر بی‌نظیری به ماهی می‌دهد و طعم آن را دوچندان می‌کند.

17. هتیمچه

«هتیمچه» یکی از غذاهای سنتی کردستان است که این روزها کمتر پخته می‌شود و حتی می‌توان گفت، به دلیل تغیر سبک زندگی افراد، تقریبا فراموش شده‌است. این غذای مقوی از گوشت گوسفند، سبزی‌های محلی و حبوبات تهیه می‌شود.

18. یکاوه

در گذشته، مردم کردستان به دلیل هوای بسیار سرد منطقه و نبود یخچال، گوشت مصرفی‌شان را در فصل پاییز خشک می‌کردند تا در طول سال از آن استفاده کنند. این گوشت خشک‌شده را قورمه می‌نامیدند. یکی از اصیل‌ترین غذاهای سنتی کردستان، «یکاوه» است که برای پختش از گوشت قرمه استفاده می‌شود.

این غذای کردی، از برنج یا بلغور، گوشت گوسفندی و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود و بسیار لذیذ، مقوی و انرژی‌زا است و بیشتر توصیه می‌شود، در فصول سرد سال مصرف گردد.

19. کوفته شوروا

وقتی صحبت از کوفته می‌شود، ناخودآگاه اغلب ما به یاد «کوفته تبریزی» می‌افتیم. شاید باورتان نشود، اما آیا می‌دانستید یکی از خوشمزه‌ترین و اصیل‌ترین انواع کوفته؛ در شهر سنندج پخته می‌شود؟ »کوفته شوروا»، یکی از غذاهای محلی کردی است که با طعم بی‌نظیرش، هر ذائقه‌ای را مجذوب خودش می‌کند.

مواد اولیۀ این غذای سنتی کردستان، گوشت استخوان‌دار، برنج، لپه، سبزیجات معطر و ادویه‌های خوش عطر و بو است. این کوفته به دلیل استفاده از گوشت استخوان‌دار و سبزیجات معطر خاص کردستان با کوفته برنجی تفاوت‌های آشکاری دارد و یکی نیستند.

تور کردستان

انواع آش‌های محلی کردستان

آش جزء غذاهای محلی محبوب کردستان است. در این قسمت شما را با انواع آش‌های کردستان آشنا می‌کنیم:

20. آش عدس بلغور، دوغه وا و گزنه

تا به حال نام «آش عدس بلغور، دوغه وا و گزنه» را شنیده‌اید؟ اگر شما هم مثل ما، عاشق انواع آش‌های سنتی هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما این غذای سنتی کردستان را که به نام‌های دیگر همچون « نیسم» یا «ساوار» نیز شهرت دارد، بپزید و یا در سفر به این منطقه، آن را امتحان کنید. این آش بسیار مقوی، غلیظ و لذیذ از ترکیب عدس، بلغور گندم، پیاز، سیب‌زمینی و ادویه‌های مختلف درست شده‌است.

21. آش دانه کولانه

«آش دانه کولانه» در واقع همان آش دندانی است که در موقع دندان درآوردن بچه‌ها پخته می‌شود. این آش که محبوبیت بسیاری در میان اهالی کردستان به خصوص سنندج دارد از ترکیب گندم، نخود، عدس، لوبیا قرمز، مرزه کوهی، پیاز و قلم گوسفندی تهیه می‌شود و بسیار لذیذ و خوشمزه است.

22. آش سه نگه سیر

«آش سه نگه سیر»، نامی آشنا برای اهالی کردستان و به ویژه شهر سنندج است. این آش خوش طعم و مقوی، نه تنها یک غذای محلی بلکه نمادی از فرهنگ و سنت‌های غذایی این منطقه است. اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که به سفر، طبیعت‌گردی و تجربه فرهنگ‌های مختلف علاقه‌مندید، حتماً باید یک بار آش سه نگه سیر را امتحان کنید. مواد اولیۀ این آش مقوی، گوشت مرغ یا بوقلمون، برنج، عدس و کشک است. به دلیل استفاده از انواع ادویه طبعی گرم دارد و بیشتر توصیه می‌شود، این غذای سنتی کردستان را در فصول سرد سال مثل پاییز و زمستان به عنوان عصرانه یا شام، نوش جان کنید.

23. آش برویشین تورش

تا به حال نام « آش برویشین تورش» را شنیده‌اید؟ اگر به غذاهای محلی و اصیل علاقه‌مند هستید، حتما این آش خوشمزه را امتحان کنید. آش برویشین تورش یکی از محبوب‌ترین غذاهای سنتی سنندج و کردستان است و طرفداران زیادی دارد.

مواد اولیۀ این آش ترش‌مزه و سبک عبارت‌اند از: بلغور، لپه، زردآلو، سرکه، پیاز، روغن و ادویه. اضافه‌کردن پورۀ زردآلو به آن، موجب شده تا طعم بی‌نظیر و متفاوتی پیدا کند.

24. آش گزنه یا آش دوخین

«آش گزنه» یا «آش دوخین» یکی از آش‌های سنتی و سبک کردستان است که در فصل تابستان آن را مصرف می‌کنند. این آش خوشمزه و مقوی، با استفاده از مواد اولیۀ طبیعی و به روش‌های سنتی تهیه می‌شود. پایه و اساس آش گزنه، روی «هیزان» است. هیزان مخلوطی از گندم و جو است که در دوغ ریخته می‌شود تا پخته گردد. سپس در معرض نور گذاشته شده تا خشک شود و در آش استفاده می‌گردد. مواد اولیه اش دوخین، این غذای محبوب و سنتی کردستان، هیزان، گزنه، برگ شلغم، پونه و کاکوتی است.

25. آش پرپوله

«آش پرپوله»، یکی از محبوب‌ترین و اصیل‌ترین غذاهای محلی کردستان است که ریشه در فرهنگ و تاریخ غنی این منطقه دارد. این آش خوشمزه و مقوی، مخصوصاً در فصل‌های سرد سال در شهر سنندج طرفداران زیادی دارد. مواد اولیۀ این غذای سنتی کردستان عبارت‌اند از: عدس، پیاز، رشته آشی و ادویه‌های معطر، ترکیب این مواد با هم، طعمی بی‌نظیر و عطر دلنشینی به آش پرپوله می‌بخشد.

26. آش شه له مین

«آش شه له مین» یکی از اصیل‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای محلی کردستان است. این آش غلیظ و پرخاصیت، در فصل‌های سرد سال، به خصوص زمستان و پاییز، طرفداران بی‌شماری دارد و به عنوان یک غذای سنتی و محبوب در میان مردم کردستان شناخته می‌شود.

مادۀ اصلی آش شه له مین، شلغم است. حتی در برخی مناطق به آن، اش شلغم نیز می‌گویند. تکه‌های شلغم طی فرآیندی زمان‌بر خشک شده و در این غذای محلی استفاده می‌شود. به دلیل شباهت زیادش با آش ترخینه، به آن، آش ترخینه شلغم هم گفته می‌شود.

27. سوپ غازیانی

«سوپ غازیانی» یک غذای محلی کردستان با طعمی کاملا متفاوت است. این سوپ خوشمزه از سبزی کوی خوش عطری به نام «غازیانی» تهیه می‌شود. سوپ غازیانی، علاوه بر طعم بسیار عالی‌اش، مقوی نیز هست و موجب افزایش ایمنی بدن می‌شود. اگر به دنبال تجربه‌ای متفاوت و لذیذ از طعم غذاهای محلی ایران هستید، سوپ غازیانی را حتما امتحان کنید. این غذا را در رستوران‌های محلی یا خانه‌های مردم بومی می‌توانید پیدا کنید.

سخن آخر

غذاهای سنتی کردستان بازتابی از زندگی ساده و پیوند نزدیک مردم این منطقه با طبیعت است. با توجه به وفور سبزی‌های تازه در این منطفۀ کوهستانی، مردم از غنی‌ترین منابع طبیعی، برای تهیه غذاهای سنتی استفاده می‌کنند.

غذا نزد مردم کردستان بسیار محترم و مقدس است و همواره در تلاش هستند تا سنت‌های غذایی خود را حفظ کنند. برای چشیدن طعم بی‌نظیر غذاهای این منطقه با مردمانی وطن‌پرست و غیور، با ما در تور کردستان آرندتور همراه شوید.