روستاهای پلکانی کردستان؛ گنجینه‌ای پنهان در میان کوه‌ها

منظور از روستاهای پلکانی چیست؟

روستاهای پلکانی، همانطور که از نامشان پیداست، روستاهایی هستند که خانه‌هایشان به صورت پلکانی و در امتداد شیب کوه‌ها ساخته شده‌اند. ساخت این روستاها به صورت پلکانی در کنار جنبۀ زیباییشان، دلایل دیگری نیز دارد:

1.     تطبیق زندگی افراد با طبیعت: ساختن خانه‌ها به صورت پلکانی، بهترین راه برای استفادۀ بهینه از زمین‌های شیب‌دار کوهستانی است.

2.     مقاومت در برابر عوامل طبیعی: این سبک معماری باعث می‌شود خانه‌ها در برابر باد، باران و برف مقاوم‌تر باشند.

3.     استفادۀ بهینه از فضا: هر طبقه از خانه، حیاط یا بالکن طبقه بالایی است و این امر باعث افزایش فضای قابل استفاده می‌شود.

تور کردستان

چرا باید از روستاهای پلکانی دیدن کنیم؟

در این قسمت به دلایل بازدید از روستاهای پلکانی ایران می‌پردازیم:

• معماری منحصر به فرد

خانه‌های سنگی و چوبی با پنجره‌های رنگی و درهای چوبی، نمایی از معماری اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارند.

• طبیعت بکر

این روستاها در دل طبیعتی زیبا با کوه‌ها، رودخانه‌ها و جنگل‌ها واقع شده‌اند.

• بافت سنتی

کوچه‌های باریک و پیچ‌درپیچ، خانه‌های قدیمی و صنایع دستی محلی، حس نوستالژی را به گردشگران منتقل می‌کند.     

• مهمان‌نوازی مردم

مردم این روستاها بسیار مهمان‌نواز هستند و با آغوش باز از گردشگران استقبال می‌کنند.

• تجربه‌ای متفاوت از سفر

با اقامت در خانه‌های محلی، چشیدن غذاهای سنتی و شرکت در مراسم محلی، سفری متفاوت و به یاد ماندنی را تجربه خواهید کرد.

چرا کردستان؟

کردستان با طبیعت بکر و تاریخی غنی، یکی از بهترین مناطق ایران برای بازدید روستاهای پلکانی است. این منطقۀ کوهستانی، با آب‌وهوای خنک و دلپذیر، میزبان روستاهای متنوعی است که هر یک با معماری و فرهنگ خاص خود، جلوه‌ای از تاریخ و تمدن ایران زمین را به نمایش می‌گذارند.

معروف‌ترین روستاهای پلکانی کردستان

در این قسمت سعی می‌کنیم به مشهورترین روستاهای پلکانی کردستان اشاره کنیم تا در سفر به کردستان به بازدید از آن‌ها بروید.

1. روستای پلنگان

برای هرکسی که عاشق تاریخ و فرهنگ مردم کردستان است، نام روستای پلکانی پالنگان، ناآشنا نیست. این روستای پلکانی که یکی از جاهای دیدنی کردستان است، در فاصلۀ 50 کیلومتری از شمال غربی شهرستان کامیاران در مسیری به نسبت پرپیچ‌وخم و کوهستانی به سمت مریوان قرار دارد.

«رودخانه تنگی ور» قلب تپندۀ پالنگان، از دل روستا گذشته و طراوت و زیبایی دوچندان به آن می‌بخشد. از سوی دیگر در پیرامون روستای پالنگان، چشمه‌های جوشان متعددی وجود دارند که به روستا جانی تازه می‌بخشند.

فقط طبیعت و معماری و بافت تاریخی پالنگان، جاذبه‌های گردشگری این روستا نیست، «قلعه پالنگان» که در مجاورت روستا و بالای کوه واقع شده‌است، نیز یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری کردستان محسوب می‌شود. این قلعه که در سال 1384 به ثبت ملی رسیده، در قرن 7 یا 8 هجری قمری ساخته شده‌است و یک بنای تاریخی محسوب می‌شود.

2. روستای پلکانی اورامان (هورامان تخت)

«هورامان تخت»، در منطقه‌ای کوهستانی و مرزی (ایران و عراق) در استان کردستان واقع شده‌است. این روستا در سال ۱۳۹۰ به شهر تبدیل شد و در اسناد دولتی به نام شهر «اورامان» ثبت شده‌است، اورامان با خانه‌های سنگی و پلکانی‌اش، به «هزار ماسوله» شهرت دارد.

چرا اورامان تخت را باید دید؟

• معماری پلکانی بی‌نظیر

خانه‌های سنگی و خشکه‌چین اورامان، همانطور که اشاره شد، به صورت پلکانی و در امتداد شیب کوه ساخته شده‌اند. این ساختار خاص و منحصربه‌فرد، موجب زیبایی و مقاومت خانه‌های پلکانی در برابر عوامل طبیعی می‌شود.

• تاریخ و فرهنگ غنی

اورامان تخت، یک شهر با قدمت طولانی است. این شهر جذاب کوهستانی، به دلیل قدمتش، آثار تاریخی و مذهبی بسیاری از جمله «مسجد جامع اورامان»، «قلعه اورامان تخت»، «آرامگاه پیر خالد» و «مقبره پیر شالیار» را در دل خودش جای داده‌است.

• طبیعت بکر

اورامان تخت نه تنها یک شهر پلکانی جذاب است بلکه به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش که در دل طبیعتی زیبا با کوه‌ها، رودخانه‌ها و جنگل‌ها واقع شده‌است، یک فضای بی‌نظیر برای پیاده‌روی، کوهنوردی و عکاسی است.

• جشنواره پیر شالیار

این جشن سه‌روزه با آداب و رسوم خاص و اصیل، یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی اورامان تخت محسوب می‌شود.

3. روستای پلکانی هویه

«روستای هویه»، یکی دیگر از روستاهای پلکانی کردستان است که در نزدیکی بزرگ‌ترین دریاچۀ آب شیرین غرب ایران، یعنی «زریوار»، مریوان واقع شده‌است. اگر بخواهیم دقیق‌تر دربارۀ موقعیت جغرافیایی روستای هویه سخن بگوییم، این روستا، در منطقۀ کلاترزان، میان 2 شهر سنندج و مریوان قرار دارد.

جذابیت روستای پلکانی هویه، فقط به طبیعت بی‌نظیر آن ختم نمی‌شود، کوه‌های سربه‌فلک کشیده همچون «کوه زرده خانی» و «غار وله مچه» که در دل کوه جای دارد، چشمه‌سارها و آبشارهای فراوانش بخشی از جاذبه‌های مهم این روستا و کردستان است. البته از روستای هویه اگر فصل برداشت توت‌فرنگی دیدن کنید، می‌توانید از این سوغاتی خوشمزه محلی نیز لذت ببرید.

4. روستای پلکانی تنگی سر سنندج

«روستای تنگی سر»، یک منطقۀ ییلاقی و خوش آب‌وهوا با قدمتی کهن، در نزدیکی شهر سنندج استان کردستان قرار دارد. این روستای پلکانی که با طبیعت بکرش، در دل کوه‌های سر به فلک کشیده کردستان جای گرفته است، شباهت زیادی به ماسوله دارد. خانه‌های کوچک و پلکانی، کوچه‌های باریک و سقف‌دار و رودخانه خروشانی که از دل روستا می‌گذرد، همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا روستای تنگی سر را به یک مقصد گردشگری جذاب تبدیل کنند.

5. روستای پلکانی ژیوار کردستان

یکی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران و کردستان که در بازدید از آن دل وجان‌تان با آن می‌رود، «روستای ژیوار» است. این روستا، در شهرستان سروآباد قرار دارد. این روستا، به دلیل مناظر طبیعی خیره‌کننده‌اش، فرهنگ غنی و معماری سنتی‌اش، مقصدی محبوب برای گردشگران محسوب می‌شود.

• این روستای دیدنی در کنار معماری بی‌نظیرش، جاذبه‌های گردشگری متعددی دارد که از جملۀ آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• پل دوآب: این پل تاریخی صدساله یکی از جاذبه‌های مهم روستاست که روی رودخانه سیروان ساخته شده‌است.
• کوه‌های کوسالان و شاه کوه: این کوه‌های بلند و سر به فلک کشیده، روستای ژیوار را در برگرفته و همین مسئله، مناظر خیره‌کننده‌ای را به وجود آورده‌است که در بازدید از این روستا، شما را حسابی به وجد می‌آورد.
• باغ‌های میوه: وجود باغ‌های متعدد انار، انگور و انجیر، منظره‌ای دیدنی در روستا ایجاد کرده‌است.
• جنگل‌های انبوه: جنگل‌های بلوط و گردو، فضایی آرام و دلنشین برای پیاده‌روی و طبیعت‌گردی در روستا فراهم کرده‌است.

6. روستای دولاب کردستان

«روستای دولاب»، با طبیعت بکر و بی‌همتا، معماری پلکانی و فرهنگی غنی، یکی از زیباترین روستاهای ایران است. این روستا چشم‌اندازهای بی‌نظیر و بافت سنتی‌اش، در دامنۀ کوهی به نام «اوالان» و در فاصلۀ حدود 40 کیلومتری جنوب‌غربی سنندج قرار دارد.

از جمله جاذبه‌های گردشگری دولاب، در کنار معماری پلکانی‌اش می‌توان به طبیعت بکرش اشاره کرد. روستای دولاب بیش از 160 رود و چشمه پیرامونش دارد و همین مسئله موجب طراوت و سرسبزی این منطقه شده‌است. مردم این منطقه فرهنگ بسیار غنی دارند. این روستا با وجود صنایع دستی، موسیقی محلی و غذاهای سنتی، جاذبه‌های فرهنگی غنی نیز دارد. در سال‌های اخیر در این منطقه چندین اقامتگاه بوم‌گردی، رستوران‌های سنتی و مسیرهای پیاده‌روی لذت‌بخش دارد که جذابیت و آسایش سفر به این روستا را دوچندان کرده‌است.

سخن آخر

کردستان با روستاهای پلکانی زیبا و منحصر به فردش، مقصدی ایده‌آل برای گردشگران است. این روستاها نه تنها به خاطر معماری خاص و دلنشین خود، بلکه به دلیل طبیعت بکر، فرهنگ غنی و مهمان‌نوازی مردم، تجربه‌ای بی‌نظیر از سفر را به ارمغان می‌آورند. از پالنگان تا هورامان تخت و ژیوار، هر روستا داستانی برای گفتن دارد. برای تجربه این زیبایی‌ها و فرار از روزمرگی، به تور کردستان آرندتور بپیوندید و سفری به یاد ماندنی را آغاز کنید!