بازدید از بقعه با شکوه و ملکوتی شیخ صفی الدین اردبیلی برندی جهانی

تور سرعین

آیا می‌دانید شیخ صفی الدین اردبیلی کیست؟ می‌دانید آرامگاه او کجاست؟ از تاریخچه معماری آرامگاهش خبر دارید؟ وبلاگ آرندتور قصد دارد در یک مقاله جامع در مورد تاریخچه بقعه شیخ صفی، تزیینات بقعه و ساعات بازدید از بقعه شیخ صفی شرایط اقامت و مسیر دسترسی به آن با شما صحبت کند. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات کافی و مختصر در این زمینه کسب کنید.

شیخ صفی الدین اردبیلی که بود؟

شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از بزرگان و شاعران آذری زبان و جد شاهان صفوی بود. نام سلسله صفوی از شیخ صفی الدین گرفته شده‌‍‌است. او در سال 650 قمری به دنیا آمد و در سال375 قمری در سن 85 سالگی چشم از جهان فرو بست.

شیخ صفی الدین در زمان الجایتو «سلطان محمد خدابنده» ایلخان مغول زندگی می‌کرد. سلطان محمد علاقه‌ی وافری به ایشان داشت و این نزدیکی و مراوده با خاندان سلطنتی باعث شد خانه و خانقاهش محل امنی برای درویشان، فقیران و نیازمندان باشد.

او به افرادی که پناهی نداشتند جا می‌داد و حتی برایشان غذا فراهم می‌کرد. همین روحیه عارفانه شیخ صفی سبب شد که اجر و قربی بسیار بالا نزد خانواده سلطنتی پیدا کند. محل دفن او بنا به وصیت خودش در خانقاه‌اش بود.

ابتدای ساخت بنا در زمان زندگی خود شیخ صفی انجام شد. او به همراه فرزندانش «صدر الدین موسی» و «خواجه علی سیاهپوش» این محل را برای ساخت خانقاه انتخاب کردند و قسمتی از آن را ساختند.

خانقاه شیخ صفی، محل زندگی و خانه‌ی او بود.

معرفی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از آثار ارزشمند و تاریخی شهر اردبیل در شمال غربی ایران است. این مجموعه یکی از ماندگارترین آثار تاریخی دوران صفویه است که در سال 1389 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی به عنوان بزرگ‌ترین و کامل‌ترین خانقاه در میان جهانیان شهرت دارد. در این بقعه علاوه بر آرامگاه شیخ صفی، مقبره‌های شاه اسماعیل صفوی، مادر شاه اسماعیل، برخی از مشایخ و صاحبان منصبان عهد صفوی، شهیدان ایرانی در جنگ چالدران وجود دارد.

پس از مرگ شیخ صفی الدین اردبیلی و روی کار آمدن صفویان شاه طهماسب تصمیم گرفت که این بنا را گسترش دهد. برای گسترش بقعه 7 بخش به آن به نشانه 7 مرحله عرفان اضافه کرد.

جنازه شیخ صفی الدین ادبیلی بنا بر وصیت خودش در اتاقی جنب خلوتخانه، باغچه و حوضخانه دفن شد.

معماری بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی چگونه است؟

آرامگاه شیخ صفی در دوره‌های مختلف از سال 735 تا 1038 هجری قمری توسعه یافت. سردر ورودی بقعه به صورت دو لنگه بود. این در چوبی رو به حیاط باز می‌شد. در مقابل این سردر چوبی؛ سردر اصلی آرامگاه به نام «عالی قاپو» وجود دارد که در دوران شاه عباس دوم ساخته شده‌است. این سردر زیبا در حال حاضر، در انبار بقعه نگهداری می‌شود.

در غرب آرامگاه حیاط بزرگی به همراه دیوارهای آجری و طاق نما وجود دارد که دو حوض سنگی درون آن قرار دارد. قدمت حوض‌ها به دوره صفویه بر می‌گردد.

قدیمی‌ترین قسمت بقعه شیخ صفی، چله خانه جدید یا «قربانگاه» است. این بخش در میان آثار باقیمانده آسیب بیشتری دیده و در قسمت غربی آن حجره‌های آجری وجود دارد که طاق همه‌ی آنها به شکل قوسی است.

در قسمت قربانگاه بقایای راه پله‌ای دیده می‌شود که نشان دهنده طبقه‌ای در طبقه بالا بوده، کارشناسان معتقد هستند چله خانه شیخ صفی در آنجا بوده‌است.

مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از 10 اثر باستانی مهم ایران است.

در قسمت شرقی راهرو میانی بقعه، بخشی دیگر وجود دارد که نام شاه عباس در کتیبه سردر آن نوشته شده‌است. این قسمت به سردر عباسی شهرت دارد.

قندیل خانه صحن اصلی آرامگاه شیخ صفی است که طرحی مستطیل شکل داشته و به صورت سنگ فرش است. یک حوض سنگی کم عمق در قسمت میانی آن طراحی شده‌است. چاهی نیز در این قسمت وجود دارد که در گذشته از آن آب می‌کشیدند اما امروزه قابل استفاده نبوده و بر رویش پوشیده شده‌است.

پس از اینکه شیخ صفی الدین اردبیلی فوت کرد، پسرش صدرالدین موسی گنبد الله الله را در بالای مقبره شیخ به صورت برجی استوانه‌ای و به ارتفاع 18-17.5 متر ساخت. کلمه جلاله الله به صورت تکرار بر روی آن نوشته شده‌است و به همین علت به نام گنبد الله الله شهرت دارد. بر روی ساقه و گنبد آجری کاشی‌هایی به رنگ آبی فیروزه‌ای با نام الله وجود دارد اما این تنها کتیبه‌ی گنبد نیست. کتبه‌ی آبی رنگی به خط کوفی در محل اتصال برج و ساقه وجود دارد.

کلمه جلاله الله با کاشی‌های معقلی، آبی فیروزه‌ای بر روی بدنه تکرار شده و به همین علت به آن گنبد الله الله می‌گویند.

چینی خانه یکی از زیباترین بخش‌های آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی است. بنا بر اعتقاد گروهی از زمان شاه عباس از این محل برای گردهمایی استفاده می‌شده، اما در دوره شاه عباس با انجام کمی تغییرات در آن از چینی خانه برای نگهداری کتاب‌های نفیس و چینی‌های سلطنتی استفاده می‌شد. ظروف چینی که در این بخش از بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی نگهداری می‌شد، به دستور خود شاه عباس ساخته شده بود. در زمان ایشان ظروف با مهر سلطنتی زده شده دور تا دور این محل نگهداری می‌شد.

در چینی خانه 1256 قطعه ظرف چینی وجود داشته که در جنگ های بین ایران و روسیه، تمامی ظروف به غارت رفته و در موزه‌ی «هرمیتاژ» نگهداری می‌شود.

سقف چینی خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی هوش از سر شما می‌رباید. این سقف فوق العاده زیبا از چوب و گچ ساخته شده‌است. در سقف، محفظه‌هایی از گل و برگ برای تزیین وجود دارد که برای نگهداری ظروف چینی و اشیای قیمتی از آن استفاده می‌شده‌است.

زیباترین بخش چینی خانه، سقف آن است.

اگر بخواهیم معماری بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی را به درستی معرفی کنیم، عبارت است:

1. صحن اصلی
2.  سردر شاه عباسی
3. دروازه اصلی یا سردرد بزرگ
4. چله خانه جدید
5. حیاط بزرگ یا حیاط باغ
6.  بنای معروف به دارالحدیث
7. مقبره شیخ صفی (گنبد الله الله)
8. تالار دارالحفاظ
9. شاه نشین
10. چینی خانه
11.  آرامگاه شاه اسماعیل اول
12. حرمخانه
13. بنای معروف به جنت سرا
    
    

در جریان عهدنامه‌ی ترکمانچای(1206 هجری قمری) تمامی نسخ خطی کتابخانه چینی خانه به عنوان غرامت به روسیه تحویل داده شد.

آیا امکان اقامت در شهر اردبیل وجود دارد؟

در شهر اردبیل انواع هتل، مهمان پذیر، بوم گردی، سوئیت‌های مختلف وجود دارد که بنا بر مقداری که شما قصد دارید برای سفرتان هزینه کنید، می‌توانید یکی از آنها را انتخاب کنید. علاوه بر خدمات اقامتی شهر اردبیل از هتل آپارتمان‌های شهر سرعین نیز می‌توان استفاده کرد. شهر سرعین تا اردبیل فاصله بسیار اندکی دارد و می‌توانید برای اقامت از  هتل آپارتمان‌های شهر سرعین استفاده کنید. در شش ماه اول سال با توجه به اینکه هوای منطقه بهتر بوده، قیمت هتل‌ها و... گران‌تر هستند.

افرادی که از حکومت «امان می‌خواستند» به بقعه شیخ صفی می‌رفتند و تحصن می‌کردند تا اعدام نشوند.

چگونه به شهر اردبیل و بقعه شیخ صفی باید سفر کرد؟

راه‌های سفر به اردبیل و بازدید از بقعه شیخ صفی متنوع و گوناگون هستند:

1.    سفر با تور

ساده‌ترین شیوه سفر به اردبیل، سفر با تور است. در سفر با تور شما نگرانی و دغدغه‌ای بابت هتل و غذا، وسیله‌ی نقلیه و... ندارید و می‌توانید با خیال راحت از سفرتان لذت ببرید. علاوه براین لیدر محلی می‌تواند اطلاعات لازم از اماکن دیدنی همچون بقعه شیخ صفی، بازار اردبیل و... را در اختیارتان قرار دهد.

آرندتور یکی از همین آژانس‌های معتبر است که تور سرعین را به صورت شخصی و یا گروهی برگزار می‌کند. شما می‌توانید در این سفر حداقل 3 روزه، نوع وسیله نقلیه و هتل خود خود را مشخص کنید.

2.    سفر با خودروی شخصی

جاده‌ی منتهی به اردبیل بسیار زیباست. اگر از تهران به سمت این شهر می‌روید، باید ابتدا به کرج و سپس قزوین رفته و مسیرتان را به سمت تاکستان ادامه دهید و با گذشتن از شهرهای ابهر و زنجان مسیرتان را به سمت اردبیل و بقعه شیخ صفی ادامه دهید.

3.    سفر با هواپیما

در این مدل سفر شما از شهرهای مختلف امکان پرواز به اردبیل دارید. اگر در تهران هستید می‌توانید از طریق آژانس معتبر آرندتور بلیط هواپیما به مقصد اردبیل گرفته و از فرودگاه برای بازدید از بقعه شیخ صفی تاکسی بگیرید.

یکی از معروف‌ترین آثار مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی که از ایران خارج شده، یک جفت قالی معروف به فرش اردبیل است که یکی از آنها در موزه «ویکتوریا و آلبرت» و دیگری در موزه «هنر» لس آنجلس نگهداری می‌شود.

بهترین زمان سفر به اردبیل و ساعات بازدید از بقعه شیخ صفی

بهترین زمان سفر به اردبیل شش ماهه اول سال است. با توجه به موقعیت جغرافیایی شهر اردبیل، بهار و تابستان هوای این منطقه بسیار مطلوب و خنک است. پاییز و زمستان در این منطقه هوا بسیار سرد بوده و اغلب برف زیادی می‌بارد. ساعات بازدید از بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در تابستان‌ها از 8 صبح تا 20:30 و زمستان‌ها از 8 صبح الی 17:30 عصر خواهد بود.