همه آنچه که باید در مورد دخمه زرتشتیان یا برج خاموشان بدانید!

تور یزد

شاید از شنیدن قبرستان زرتشتیان یزد و یا دخمه، محلی که زرتشتیان اجسادشان را در آنجا می‌گذاشتند تا خوراک پرندگان و درندگان شود، کمی ترس وجودتان را فرا بگیرد. اما ما به شما اطمیان می‌دهیم که مسئله خوفناکی در این مکان وجود ندارد و امروزه فقط یک مکان دنج و خلوت است که در سکوت آن، زرتشتیان می‌نشینند و به یاد اجدادشان در آنجا مراقبه می‌کنند و هیچ اثری از جنازه در این مکان تاریخی وجود ندارد.

دین زرتشت تا قبل از ظهور اسلام، یکی از ادیان پرنفوذ در ایران بوده و زرتشتیان معنقد هستند، اجساد را نباید در خاک دفن کنند. زیرا  مردار نجس است و دفن مردار موجب آلودگی عنصر مقدس خاک می شود. تا 40 یا 50 سال پیش هنوز این کار رواج داشت. اما پس از آن به دلیل گسترش شهرها و جلوگیری از انتشار آلودگی زرتشتیان نیز اجسادشان را دفن می‌کنند.

در این قسمت وبلاگ آرندتور قصد دارد در مورد دخمه زرتشتتیان در یزد با شما صحبت کند پس با ما همراه باشید تا در ابتدا با مفهوم دخمه و سپس معماری و قدمت دخمه زرتشتیان با یکدیگر صحبت کنیم و در نهایت آدرس دخمه زرتشتیان را با شما در میان بگذاریم. پس با ما همرا باشید.

دخمه چیست؟

دخمه بناهایی از جنس خشت خام هستند که در گذشته از آن برای انجام مراسم دینی و مذهبی و آرامگاه اشخاص فوت شده استفاده می‌کردند. دخمه‌ها چه به صورت طبیعی وجود داشتنه و یا توسط بشر ساخته شده باشد، به گونه‌ای طراحی می‌شدند که دسترسی گوشتخواران به مردار میسر و راحت باشد. دخمه‌ها از شهر ها فاصله داشتند و بر فرار ازتفاع کوهی و یا بلندی به صورت بی‌سقف ساخته می‌شدند تا پرندگانی همچون کرکس‌ها بتوانند به راحتی از اجساد استفاده کنند. پس از اینکه پرندگان و یا گوشتخوران از گوشت اجساد استفاده می‌کردند، استخوان‌های مردار را در داخل چاه می‌ریختند تا خاک آلوده نشود.

دخمه‌ها یا به صورت طبیعیت و یا توسط بشر ساخته شده‌اند.

در مورد دخمه زرتشتیان یزد چه می دانید؟

دخمه زرتشتیان به برج خاموشان یا برج سکوت نیز شهرت دارد و در 15 کیلومتری شهر یزد نزدیک منطقه صفائیه بر روی یک کوه کم ارتفاع رسوبی به نام دخمه قرار دارد. در این منطقه شما دو دخمه به نام‌های دخمه مانکجی و دخمه گلستان را مشاهده می‌کنید که به صورت دوره‌ای و هر شش ماه یک بار از آن‌ها در گذشته استفاده می‌کردند.

مقبره کوروش تنها دخمه ساخته شده به شکل خانه است.

• دخمه مانکجی

نام دخمه مانکجی برگرفته از نام سازنده آن است و در سمت چپ این مجموعه قرار گرفته و در دوره ناصرالدین شاه ساخته شده‌است. قطر این دخمه، حدود 15 متر است. مانکجی یکی از پارسیان زرتشت هندی است که به منظور بهبود وضعیت زرتشتیان راهی یزد و کرمان شد. وی علاوه بر ساخت این قبرستان زرتشتیان در یزد، به کارهای خیریه‌ از جمله، ساخت مدرسه برای زرتشتیان، پرداخت هزینه تحصیل دانش آموزان نیازمند، احداث ساختمان‌های مختلف و برداشتن مالیات از دوش زرتشتیان نیز پرداخته است. اقدامات این فرد به قدری برای زرتشتیان ارزشمند است که هنوز هم از آن به نیکی یاد می‌کنند.

• دخمه گلستان

در زمان قاجار با توجه به عبور و مرور سخت به دخمه مانکجی، دخمه‌ای کوچک‌تر در فاصله 150 متری از دخمه مانکجی به قطر 25 متر و ارتفاع 6 متر به نام گلستان ساخته شد.

دخمه زرتشتیان یزد یا دخمه خاموشان در 15 کیلومتری جنوب شرقی یزد در محله صفائیه قرار دارد.

معماری داخل دخمه زرتشتیان یزد چگونه است؟

دخمه سقفی گرد و گنبدی شکل دارد و سرتاسرش با تخته‌های سنگ پوشیده شده‌است. هر دخمه به سه قسمت زنانه، مردانه و بچه‌گانه تقسیم می‌شود. در قسمت انتهای دخمه اجساد آقایان قرار می‌گرفت، نوار دایره‌ای شکل قسمت میانی مخصوص خانم‌ها و نوار بعدی آن مخصوص کودکان است. در قسمت وسط دخمه نیز چاه بزرگی قرار دارد که استخوان‌ها در آنجا دفن می‌شدند.

در ضلع شمالی کوه که به کوه دخمه مشهور است چند ساختمان خشتی وجود دارد که به آن‌ها خیله می‌گفتند.  پس از اینکه زرتشتیان اجساد را در دخمه می‌گذاشتند در این مکان لباس سفید می‌پوشیدند و مراسم مذهبی خود را برگزار می‌کردند.

برای دیدن فعالیت دخمه زرتشتیان می توانید فیلم مستندی به نام باد صبا را که توسط «آلبرت مولاریس» در سال 1348 ساخته شده بینید.

نسا چیست و نساکش کیست؟

نسا نام جسد است و نساکش فردی است که جسد را از خانه به دخمه می‌برده و به مسئول دخمه تحویل می‌داده است. مسئول دخمه تا اخر عمر اجازه خارج شدن از دخمه را نداشته و پس از اینکه جسد توسط پرندگان و... از بین می‌رفته، استخوان‌ها را در چاه میانی دخمه می‌ریخته است.

دخمه زرتشتیان یزد کجاست؟

دخمه زرتشتیان در صفائیه شهر یزد، انتهای بلوار شهیدان اشرف، کوه دخمه قرار دارد.

سخن آخر

اگر قصد سفر به استان یزد و جاذبه‌های متنوع و گوناگون این شهر کویری را دارید، می‌توانید از تورهای ایرانگردی ما استفاده کنید تا بهترین خدماتِ سفر را برایتان تدارک ببینیم. البته خدمات آرندتور بسیار متنوع بوده و به قول معروف تمامی ندارد، کافی است با همکاران ما در آرندتور تماس بگیرید و از خدمات متنوع ما در زمینه سفر به یزد استفاده کنید.