سفر به دنیای هنرهای محلی کلمبو
اساسا هنر در سریلانکا، خصوصا در رشته‌هایی همچون مجسمه‌سازی و نقاشی از دوران باستان در این کشور رواج داشته است. علاوه بر این نشانه‌های آیین بودایی در آثار باقیمانده از آن دوران، نشان‌دهنده تاثیرپذیری مردم آن دوره از فرهنگ هند است.
همواره یکی از جذاب‌ترین میراث هر خطه‌ای در جهان، میراث هنری آن است. هنر در انواع مختلف خود یعنی نقاشی، موسیقی، مجسمه‌سازی و... بنا به فرهنگ هر کشوری توسط هنرمندان آن آفریده می‌شود. اما یکی از مهم‌ترین این هنرها که همواره مورد توجه بوده و از جذابیت‌های بومی هر جغرافیایی محسوب می‌شود، هنرهای محلی یا بومی آن است. هنرهای بومی، تعریف اختصاصی و منحصر به فرد خود را دارند که البته به بررسی آن خواهیم پرداخت.
شاید به عنوان ساکنان آسیا، از خیلی از مناطقی که در این قاره‌ی پر نقش و نگار وجود دارند، بی‌اطلاع باشیم؛ شهرها و کشورهایی که بسیار دیدنی و جذابند اما از دید ما مغفول مانده‌اند. یکی از این مناطق، کلمبو است. کلمبو یک شهر خوش آب و هوا در آسیا است که مردم خون‌گرم، تاریخ کم‌نظیر و فرهنگ و هنر جذابی دارد. در این مقاله می‌خواهیم سفری جذاب به دنیای هنرهای محلی کلمبو داشته باشیم؛ اما ابتدا باید بدانیم که کلمبو دقیقا کجاست؟
همه‌چیز درباره کلمبو
کلمبو، به عنوان یک شهر پرجمعیت، پایتخت سریلانکا است که در قسمت جنوبی کشور هند واقع شده است. سریلانکا خود یک کشور جزیره‌ای است و به همین دلیل کلمبو نیز شهری از یک جزیره محسوب می‌شود. این شهر به لحاظ تاریخی قدمتی 2000 ساله دارد. کلمبو به دلیل آب و هوای مطلوب و معتدلی که دارد، یکی از بهترین شهرها برای مسافرت در فصل زمستان به شمار می‌رود؛
البته لازم به ذکر این نکته است که کلمبو به دلیل قرارگیری در یک جزیره گرمسیری، در بیشتر روزهای سال، آب و هوای معتدلی دارد و دیگر فصل‌ها نیز می‌توانند گزینه مناسبی برای سفر به این جزیره رویایی باشند.
این شهر جذاب به دلیل چند قومیتی و چند فرهنگی بودن، مقصد بسیاری از مسافران از سراسر دنیاست و به همین خاطر انواع تورها جهت بازدید و گردشگری در این جزیره راه‌اندازی شده است. جاذبه‌های گردشگری کلمبو شامل بازار پتا، زمین گلف اندرسون، معبد بودایی کانگاماریا، جنگل حفاظت شده سیناراجا، شهر کهن گاله و... می‌شود.
قاعدتا شهری که چنین قدمت تاریخی و فرهنگ غنی دارد، نمی‌تواند از هنر و دستاوردهای هنری تهی باشد؛ خصوصا کشورهای آسیایی که ذاتا زادگاه هنرهای بومی و محلی‌اند. پیش از آنکه به هنرهای محلی کلمبو بپردازیم، بهتر است با ماهیت هنرهای بومی بیشتر آشنا شویم.
هنرمحلی چیست؟
اگر بخواهیم به طور کلی و مختصر به توصیف هنر محلی بپردازیم، باید بگوییم که هنر محلی، همان هنر مردمی می‌باشد. هنر محلی برخاسته از آداب و رسوم مردم یک خطه است که در لایه‌های زیرین این هنر، می‌توان وقایع تاریخی که آن جغرافیا از سر گذرانده و فرهنگی که در آن جریان دارد را دید.
هنرهای محلی، در خود نشانه‌های مشهودی از زیست مردمان یک خطه را دارند. این هنر به دلیل محدود بودن به جغرافیا و نمادهای منحصربه‌فردی که مخصوص همان بوم و دیار است، همراه با هنرهای جهانی و اصول آکادمیک هنری پیش نمی‌رود؛ اما به هر حال یکی از مهم‌ترین نوع در انواع هنرها به شمار می‌رود.
هنرهای محلی در تمامی جلوه‌های هنری از نقاشی گرفته تا موسیقی، نقش خود را به رخ کشیده است؛ حالا با توجه به دانشی که از هنرهای محلی پیدا کردیم، می‌توانیم به جهان پر رمز و راز هنرهای محلی کلمبو، این شهر دور اما دیدنی، سفر کنیم.
هنرهای بومی در کلمبو
اساسا هنر در سریلانکا، خصوصا در رشته‌هایی همچون مجسمه‌سازی و نقاشی از دوران باستان در این کشور رواج داشته است. علاوه بر این نشانه‌های آیین بودایی در آثار باقیمانده از آن دوران، نشان‌دهنده تاثیرپذیری مردم آن دوره از فرهنگ هند است.
در ادامه تغییرات فرهنگی و اجتماعی، تغییر در آثار هنری آنان نیز دیده می‌شود. از هنرهای کهن همچون نقاشی و مجسمه‌سازی تا هنرهای مدرن مانند تئاتر و سینما، جلوه‌های محلی و بومی در سریلانکا، خاصه قلب تپنده آن یعنی کلمبو دیده می‌شود.
نقاشی های کلمبو
از میان هنرها، نقاشی هنری است که قدمتی طولانی دارد. شاید بتوان گفت از همان دوران که انسان‌های اولیه به واسطه نقش و طرح با هم مکالمه می‌کردند، بنای این هنر نهاده شد؛ به هر طریق امروزه نقاشی یکی از اصیل‌ترین هنرها در دنیاست و اگر بخواهیم به هنرهای محلی کلمبو بپردازیم، بهتر است که ابتدا از نقاشی شروع کنیم.
غار دامبولا در کلمبو گواهی بر این مدعاست؛ این غار، که پر از نقاشی‌های عجیب و دیدنی از دوران باستان است، 22 قرن قدمت داشته و محلی برای برگزاری مراسم‌های دعای بوداییان بوده است و امروزه یک محفل جذاب برای گردشگرانی است که از سرتاسر دنیا به این شهر می‌آیند.
شاید در این زمینه، مهم‌تر از غار دامبولا، نگارخانه ملی هنر باشد. این نگارخانه، که اولین گالری هنری در کلمبو بوده است، تحت حمایت دولت در سریلانکا به راه افتاد. این نگارخانه که هم یک محیط جذاب برای گردشگران به شمار می‌رود و هم مجمعی برای هنرمندان تجسمی کلمبو می‌باشد، یک منبع خوب برای دیدن نقاشی‌های هنرمندان محلی این مرز و بوم است.
مجسمه‌سازی
از دیگر هنرهایی که از دوران باستان شکل گرفته تا امروزه که به اشکال مختلفی در دنیا رواج دارد، مجسمه‌سازی است. تاریخچه این هنر در کلمبو به سه قرن قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. با توجه به چنین پیشینه‌ای، بدیهی است که این هنر، بسیار در کلمبو ریشه‌دار باشد.
معبد کانگاریا، یک عبادتگاه بودایی در کلمبوی سریلانکا است که می‌تواند شاهد خوبی بر هنرهای محلی کلمبو، در رشته مجسمه سازی باشد؛ این معبد، علاوه بر اینکه مجسمه‌های بودایی کشورهای مختلف جهان را در خود جای داده، منزلگاه مجسمه‌های بودایی سریلانکا نیز می‌باشد.
شاید برایتان جالب باشد که یک جشن محلی با نام تاوام ماها پراهرا که به معنای جشن بارش باران است، به یاد دو تن از مریدان حقیقی بودا سالانه در این معبد برگزار می‌شود.
لازم به ذکر است که غار دامبولا نه تنها مکانی برای ارائه نقاشی‌های بر جای مانده بر دیواره‌های آن است، بلکه در دور تا دور آن 150 مجسمه چیده شده که این نیز می‌تواند شاهدی بر ارزش هنرهای محلی کلمبو برای ساکنان آن باشد.
تئاتر
و اما تئاتر! یک هنر اصیل و در عین حال مدرن! از روزگاران قدیم که در یونان باستان نمایش‌هایی برگزار می‌شد تا امروزه که در جای جای جهان، تئاتر یکی از مهم‌ترین و موثرترین هنرها به شمار می‌رود، باید این نکته را دریافت که تئاتر اگرچه یک هنر قدمت‌دار به شمار می‌رود اما همواره رو به رشد بوده و پله‌های ترقی را در راستای پیشرفت خود طی کرده است.
در کلمبو، تئاتر مدرن و تئاتر سنتی بسیار در هم‌تنیده بوده و پیوستگی محکمی با یکدیگر دارند. اگر بخواهیم به تئاتر به عنوان هنر محلی کلمبو نگاه کنیم، باید سری به مناطق روستایی آن بزنیم؛ چرا که تئاترهای آئینی محلی، تئاتر برای شفای بیماران و همچنین سرگرمی در این مناطق دیده می‌شود. هر چند که به طور کلی اکنون کلمبو، مرکز اصلی رشد تئاتر مدرن و بین‌المللی در سریلانکا است.
در رابطه با تئاترهایی که جنبه سرگرمی دارند و نوعی از هنر بومی در کلمبو به شمار می‌روند، جالب است بدانید که این سبک تئاترها، ریشه در سبک زندگی کشاورزی دارند که رفته رفته با پیشرفت این هنر اصیل، تغییراتی پیدا کرده‌اند.
سینما
در ستایش یکی از جذاب‌ترین هنرهای مدرنی که امروزه تمامی دنیا به احترامش کلاه از سر برمی‌دارد، می‌توان به سینما اشاره کرد. هنر هفتم که دیگر می‌توان گفت سالن‌های سینمایی را همچون مراکز فروش غذا برای هر دیاری واجب ساخته است.
کلمبو به عنوان پایتخت سریلانکا، بیشترین سینما را در این کشور دارد. چهار سینما در این شهر به عنوان برترین سالن‌های پخش فیلم شناخته می‌شوند که نام آنها به ترتیب ساووی، لیبرتی، مجستیک و رگال می‌باشد. نکته‌ای که وجود دارد این است که این سینماها به غیر از سینما رگال، صرفا به پخش فیلم‌های هالیوودی اکتفا می‌کند.
البته باید توجه داشت که نگاه ما به سینمای محلی و اساسا هنر محلی کلمبو، نمی‌تواند مانند دیگر هنرها باشد؛ چرا که با توجه به نوظهور بودن هنر سینما، تعاریف متفاوتی از هنر بومی در این رشته وجود دارد.
اما به طور کلی اگر منظورمان از سینمای بومی، تولید فیلم‌های داخل کشور باشد، سینما رگال، سانس‌های خود را به فیلم‌های این بخش اختصاص داده است. در راستای بومی بون این هنر معاصر، جالب است بدانید که 40 درصد فیلم‌ها در سریلانکا به زبان محلی خود یعنی سینهالی ساخته می‌شوند.
مقصد نهایی
همواره یکی از جذاب‌ترین و شگفت‌انگیزترین سفرها، سفر به مناطق کمتر شناخته شده دنیا و آشنایی با جهان متفاوت آنها است. کلمبو به عنوان پایتخت سریلانکا، اگرچه یک شهر پرجمعیت است اما به لحاظ گردشگری، علیرغم فرهنگ غنی و جاذبه‌های توریستی، در مقایسه با شهرهای مطرح جهان مانند ونیز، پاریس و... مورد غفلت و کم‌لطفی بسیاری واقع شده است.
این شهر زیبا، با توجه به قدمت تاریخی که دارد یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها برای بررسی هنرهای بومی به شمار می‌رود. هنرهای محلی کلمبو، به هنرهای کهن خلاصه نمی‌شود و علاوه بر هنرهایی همچون نقاشی و مجسمه‌سازی، بستر حاصلخیزی برای هنر مدرنی همچون سینما بوده است.
هرچند که در کلمبو اکنون تئاتر به عنوان یک هنر بومی، بیشتر از سایر هنرها می‌درخشد اما نقاشی‌ها و مجسمه‌های باقیمانده از گذشته‌های دور و همچنین هنرمندان محلی، خود توانسته باعث جذب گردشگران زیادی از سراسر دنیا شود. اگر روزی قصد سفر به یک شهر پر نقش و نگار در آسیا را داشتید، کلمبو را فراموش نکنید!
به مطالعه ادامه دهید: مقایسه کلمبو با کندی دو شهر برتر گردشگری سریلانکا
علی طاها