جاذبه، تاریخچه و راهنمای بازدید از سد دز

سد سازی در ایران از زمان‌های گذشته مورد توجه بوده و در کشور ما سدهای مختلفی وجود دارند که یکی از معروف‌ترین آن‌ها دز نام دارد. قدمت این سد بتنی که در اندیمشک استان خوزستان واقع شده به دوران پهلوی باز می‌گردد و در زمان خود به دلیل ارتفاع ۲۰۳ متری یکی از بلندترین سدهای کشور به حساب می‌آمد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مشخصات سد دز و جاهای دیدنی اطراف آن در خوزستان تا انتهای این مطلب از وبلاگ آرندتور با ما همراه باشید.

تور خوزستان

معرفی کلی سد دز

سد دز از دسته سدهای چند منظوره است که ضمن کنترل سیلاب‌های مخرب، وظیفه‌ی تأمین آب مورد نیاز برای آبیاری زمین‌های کشاورزی و انرژی لازم برای تولید برق را هم برعهده دارد. جالب است بدانید که ساخت این سد در سال ۱۳۳۸ خورشیدی توسط خارجی‌ها آغاز شد و در نهایت در سال ۱۳۴۱ به پایان رسید.

در مجموع باید اشاره کنیم که اجرای پروژه از صفر تا صد و مراحل گوناگون آن توسط شرکت‌های زیر انجام گرفت:

• حفاری، ساخت بدنه سد و نیروگاه، کلیدخانه، تونل سرریز و تونل جاده‌ای: شرکت ایتالیایی Impresit Girola-Lodigiani
• راه‌اندازی واحد‌ها: شرکت کانادایی Ontario Hydro
• ساخت تونل انحرافی و جاده تونلی: شرکت آمریکایی Morrison-Knudsen
• ساخت ژنراتور نیروگاه: شرکت آلمانی Siemens

جالب است بدانید که سد دز هنوز هم در بین مرتفع‌ترین سدهای جهان قرار داشته و عنوان پنجاهمین سد بلند دنیا را به خود اختصاص داده است.

چطور به سد دز برویم؟

سد دز در فاصله‌ی ۲۵ کیلومتری از شمال شرق اندیمشک، ۱۸۰ کیلومتری اهواز و ۳۴ کیلومتری دزفول قرار دارد. در صورتی که قصد دارید با خودروی شخصی خود از این محل بازدید کنید باید ابتدا به اندیمشک رفته و به سمت بلوار کمربندی این شهر حرکت کنید.

بعد از آن در این بلوار باید به سمت میدان سد دز و جاده‌ی مربوط به آن حرکت کرده و مسیر خود را تا رسیدن به سد ادامه دهید. طی کردن فاصله‌ی ۲۵ متری اندیمشک تا دز حدود ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد.

در صورتی که می‌خواهید با استفاده از قطار به بازدید سد دز بروید باید در شهر اندیمشک از قطار پیاده شده و بقیه‌ی راه را هم با ماشین طی کنید. باید بدانید که نزدیک‌ترین فرودگاه به این شهر هم در اتوبان دزفول- اندیمشک قرار دارد.

• آدرس: استان خوزستان، ۲۵ کیلومتری شمال شرق شهر اندیمشک

و اما بهترین زمان سفر به خوزستان چه زمانی است؟ مطالعه کنید.

ویژگی‌های سد دز

رودخانه‌ی دز از ارتفاعات اشترانکوه، قالیکوه و قسمتی از زاگرس سرچشمه گرفته و از به هم پیوستن رود سزار و بختیاری در جنوب لرستان تشکیل می‌شود. حوزه‌ی آبگیری رودخانه دز حدود ۲۲۵ هزار کیلومتر مربع بوده و بعد از طی کردن چند شهر مختلف در نهایت به کارون می‌ریزد.

سد احداث شده بر بستر این رودخانه ۶۵ کیلومتر طول داشته و گنجایش آن هم ۳.۳ میلیارد مترمکعب است که در زمان خود پروژه‌ی عظیمی محسوب می‌شد. به همین جهت لازم است که با مشخصات و ویژگی‌های آن آشنا شویم.

مشخصات تونل‌های سد دز

برای ممانعت از بروز سیلاب و طغیان رودخانه دو تونل سرریز در سمت شرقی دریاچه تعبیه شده که قطر آن‌ها به ترتیب ۱۴ و ۱۲.۶ متر است. از این تونل‌ها آب می‌تواند با سرعت ۳ هزار مترمکعب در ثانیه تخلیه شود.

در سمت غربی سد هم دو تونل دیگر وجود دارند که وظیفه‌ی رساندن آب پشت دریاچه را به توربین‌ها برعهده دارند. در مجموع برای اطلاع دقیق‌تر از مشخصات این تونل‌ها می‌توانید اطلاعات مندرج در جدول را مطالعه کنید:

ویژگی‌ سرریزها
سرریز خروجی	دو عدد
طول تونل‌ها	۴۰۰ متر
ابتدای دریچه‌های آبگیر سرریزها	ارتفاع ۳۳۵ متر
انتهای دریچه‌های آبگیر سرریزها	ارتفاع ۳۵۲ متر
گنجایش تخلیه سرریزها	۶ هزار مترمکعب در ثانیه
تونل شماره یک با قطر ۱۴ متر	مجهز به دو دریچه شعاعی و خروجی در ارتفاع ۲۶۰ متر
تونل شماره دو با قطر ۱۲.۶ متر	مجهز به دو دریچه شعاعی با خروجی در ارتفاع ۲۲۵ متر

 

ویژگی‌های دیواره‌های سد

برای اطلاع از مشخصات دیواره‌های سد دز می‌توانید به جدول زیر مراجعه کنید:

دیواره‌های سد دز
نوع سد	بتنی دو قوسی جدار نازک
طول تاج	۲۱۲ متر
ارتفاع تاج از سطح دریا	۳۵۴ متر
ارتقاع پی از سطح دریا	۱۵۱ متر
ارتفاع دریچه‌ها در بدنه	۷۱ متر
ارتفاع سد	۲۰۳ متر
ضخامت بدنه سد در پی	۲۷.۵ متر
ضخامت بدنه سد در بالا	۴.۵ متر

مشخصات نیروگاه سد

مجموع مشخصات نیروگاه سد دز را می‌توان در جدول زیر خلاصه کرد:

نیروگاه سد دز
تعداد ژنراتور	۸ عدد
توان هر ژنراتور	۶۵ مگاوات
سرعت چرخش توربین	۲۵۰ دور در دقیقه
تعداد ترانسفورماتور	۸ عدد
ظرفیت ترانسفورماتور	۸۴ هزار کیلوولت آمپر
ظرفیت نیروگاه	۵۲۰ مگاوات
خطوط انتقال برق	پنج خط انتقال ۲۳۰ کیلوولتی

 

ویژگی مخزن

مشخصات مخزن یا همان دریاچه سد دز به شرح زیر است:

مخزن سد دز
مساحت حوضه آبگیری رودخانه	۲۲۵ هزار کیلومترمربع
طول دریاچه	۶۵ کیلومتر
حداکثر ارتفاع سطح دریاچه	۳۵۲ متر از سطح دریا
اراضی پایین دست آبخور سد	۱۲۵ هزار هکتار
حجم دریاچه در حداکثر ارتفاع	۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب
مساحت حوضه آبگیری سد	۱۷ هزار کیلومترمربع

چرا از سد دز بازدید کنیم؟

بازدید از سد دز و دریاچه‌ی آن تجربه‌ی شگفت‌انگیزی است چرا که

• امکان بازدید از روستای پامنار برای شما فراهم می‌شود.
• منظره‌ی زیبای دریاچه فراموش‌نشدنی است.
• می‌توانید در فصول مشخصی در آن ماهیگیری کنید.
• کوه‌پیمایی و طبیعت‌گردی در این منطقه بی‌نظیر است.
• می‌توانید در سد دز قایق‌سواری را امتحان کنید.
• در نزدیکی فضای این سد امکان کمپینگ برای شما فراهم شده است.

آشنایی با تفریحات سد دز

حال باید دید که با سفر به اندیمشک و بازدید از سد دز چه امکانات تفریحی در اختیار گردشگران قرار می‌گیرد. جالب است بدانید که دریاچه‌ی این سد که به نام شیهون نیز شهرت دارد مکان مناسبی برای تجربه‌ی قایق‌سواری و تفریحات آبی گوناگون است.

علاوه بر این در پشت دریاچه شیهون محلی به نام پلاژ دریاچه سد دز قرار گرفته که ویلاهای گوناگونی را برای اقامت شما فراهم کرده است. از طرفی همان‌طور که اشاره کردیم می‌توانید در نزدیکی فضای سد یعنی در کمپ جوکار و کمپ دریاچه‌ی سد، برپایی چادر را هم در طبیعت شگفت‌انگیز این منطقه امتحان کنید.

مکان‌های گردشگری اطراف سد دز

شما می‌توانید بعد از بازدید خود از سد دز از جاهای دیدنی خوزستان هم که در نزدیکی آن قرار دارند، بازدید کنید:

۱. منطقه تفریحی قلعه مختار

در فاصله‌ی ۳۷ کیلومتری از این سد یک منطقه تفریحی ساحلی به نام قلعه مختار واقع شده که در کنار رودخانه دز قرار دارد. شما می‌توانید در قلعه مختار از تفریحات و امکانات زیر بهره‌مند شوید:

• بهره‌مندی از فضای سبز
• سرویس بهداشتی
• آلاچیق
• نیمکت
• ورزش‌های آبی مختلف
• قایق‌سواری
• ماهیگیری
• شنا و...

۲. کوه تنگوان و منطقه شکار ممنوع چهل‌پا

در فاصله‌ی ۹ کیلومتری از سد دز یک منطقه‌ی فوق‌العاده با طبیعتی زیبا به نام کوه تنگوان وجود دارد که در کنار پوشش گیاهی ویژه، فضای مناسبی را هم برای صخره‌نوردی فراهم کرده است. به دلیل آب‌وهوای مرطوب این منطقه بهترین زمان بازدید از آن فصل زمستان و اوایل فصل بهار است.

۳. قلعه رزه و قلعه حسینی

در فاصله‌ی ۷۰ کیلومتری از سد دز و در مسیر خرم‌آباد به اندیمشک قلعه‌ای تاریخی متعلق به دوران صفویه به نام رزه قرار گرفته که به آن رزمانان و رزمان نیز گفته می‌شود. این قلعه در زمان تأسیس خود به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار می‌گرفت و معماری آن هم در نوع خود جالب توجه است.

در بخش شمالی قلعه رزه با ساختمانی به شکل چهارگوش و دو طبقه مواجه می‌شوید که به نام قلعه‌ی حسینی شهرت داشته و شواهد حاکی از آن هستند که طبقه‌ی بالای آن به عنوان مقر نگهبانی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

۴. روستای پامنار

پامنار یکی از زیباترین روستاهای شهر دزفول است که به دلیل چشمه‌های زیبا و دره‌های شگفت‌انگیز هرساله گردشگران زیادی به آن سفر می‌کنند.

۵. آبشار شوی

شوی یکی از بزرگ‌ترین آبشارهای ایران در استان خوزستان است که در فاصله‌ی ۱۰۰ کیلومتری از شهر دزفول قرار اشته و مسیر رسیدن به آن هم بسیار زیبا و دیدنی است.

سخن پایانی

خوزستان یکی از زیباترین استان‌های ایران است که جاذبه‌های گردشگری فراوانی مانند سد دز را در خود جای داده است. در صورتی که قصد سفر به اهواز را دارید می‌توانید با تور خوزستان مجموعه‌ی آرند سفری شگفت‌انگیز و بدون نقص را به این استان جنوبی کشور تجربه کرده و از سد دز هم بازدید کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با شماره تلفن ۰۲۱۴۸۴۰۷ تماس بگیرید.

سوالات متداول

۱. سد دز کجاست؟

سد دز در فاصله‌ی ۲۵ کیلومتری از اندیمشک استان خوزستان قرار دارد.

۲. ساخت دز در چه سالی انجام شد؟

ساخت سد دز در سال‌های ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۱ شمسی انجام شد.

۳. جاهای دیدنی اطراف سد دز چیست؟

شما می‌توانید در زمان بازدید خود از سد دز از جاهای دیدنی نزدیک آن از قبیل روستای پامنار، قلعه رزه و حسینی، آبشار شوی و... هم دیدن کنید.

۴. آیا امکان کمپینگ در سد دز وجود دارد؟

شما می‌توانید در نزدیکی سد دز در مناطقی که به کمپینگ اختصاص داده شده‌اند، چادر برپا کنید.

۵. بهترین زمان بازدید از سد دز چه موقع است؟

بهترین زمان بازدید از این منطقه در زمستان و اوایل بهار است.