زیر سایه دروازه قرآن

تور شیراز

معرفی تاریخچه دروازه قرآن

شیراز شهر نارنج‌ها و باغ‌های سرسبز و درختان سرو قد کشیده، در گذشته شش دروازه داشته که اینک تنها دروازه قرآن آن باقی مانده‌است. اما مردم شیراز هنوز مناطقی را که قبلا دروازه‌ها در آن مناطق بودند، به همان نام می‌شناسند. دروازه هایی که در گذشته وجود داشته و امروزه اثری آز آن‌ها نیست عبارتند از: دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه کازرون و دروازه شاه داعی‌الی‌اله.

دروازه شیراز در سال 75 در فهرست  آثار ملی ایران قرار گرفت. اولین بار که این دروازه ساخته شد، توسط «عضدالدوله» یکی از شاهان دروره آل بویه بوده‌است. در بالای دروازه هم قرآنی قرار داده بودند. دلیل ساخت این دروازه هم گذشتن سلامت مسافران از آن و سلامت به شهر و دیار خود رسیدن بوده‌است.

این رسم زیبایی است که از گذشته در فرهنگ ما جا افتاده‌است و هرکس که قصد دارد از خانه برای رفتن به سفر خارج شود، حتما از زیر قرآن ردش می‌کنیم و فرد را به خدا و قرآن می‌سپاریم. با همین فلسفه همان‌طور که گفته شد در دوره زندیه، دروازه قرآن بنا شد.

اما گذر زمان و فراز و نشیب‌هایش به این اثر تاریخی صدمات زیادی وارد کرد تا اینکه در دوره کریم خان زند، این بنا مورد مرمت دوباره قرار گرفت و شکل و شمایلی تازه پیدا  کرد. در بالای آن اتاقکی طراحی شد و دو جلد قرآن دست‌نویس بسیار سنگین و نفیس به نام "قرآن هفده منی" در آن جای دادند. این قرآن‌های نفیس به خط ثلث و توسط «سلطان ابراهیم ابن شاهرخ تیموری» نوشته شد. قرآن‌های هفده منی پس از مرمت حدود 50 کیلوگرم وزن دارند و در ردیف آثار گران‌بهای تاریخ فارس هستند که در موزه پارس نگهداری می‌شوند.

قرآن هفده منی مجموعه دو قرآن است که به علت وزن بالایشان به این نام شهرت یافتند. این قرآن‌ها اکنون در موزه پارس نگه‌داری می‌شوند.

در زمان نادرشاه افشار، قرآن هفده منی به همراه قرآن‌های مشابه به عنوان پشتوانه معنوی از طریق کاروان‌ها حمل می‌شدند تا لشکریان در سفر و جنگ در پناه خدا باشند.

 یکی دیگر از دلایل وجود قرآن 17 منی و قرآن‌های مشابه، دستور «تاشی خاتون» مادر «ابواسحاق اینجوری» است که در سال 738 تا 747 هجری قمری حرم شاهچراغ (ع) را مرمت کرده و تعداد زیادی از هنرمندان شروع به کتابت قرآن به خط ثلث کرده‌اند.

اما سخن از آسیب‌ها و تخریب‌های دروازه قرآن تمامی نداشت و در دوره قاجار نیز این بنا مورد آسیب‌های متعددی قرار گرفت، تا اینکه یکی از وزرای ایالت فارس در زمان فتحعلی شاه به نام «محمد زکی خان نوری» این بنا را دوباره مرمت کرد. او یک آب انبار و دو بنای دیگر در کنارش برای راحتی مسافران طراحی کرد.

اما متأسفانه این بنا در سال 1315 به منظور توسعه راه‌های ارتباطی با دینامیت به صورت کامل تخریب شد و قرآن آن هم به موزه پارس منتقل شد. اما 13 سال بعد یعنی در سال 1328 شخصی به نام «حسن ایگار» ملقب به اعتمادالتجار دروازه قرآن کنونی را کمی آن طرف‌تر از بنای قدیمی و طویل‌تر احداث کرد. به گونه‌ای که دو مسیر برای رفت و برگشت درون آن تعبیه شده‌است.

دروازه قرآن در سال 1375 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

محل  دروازه قرآن

دروازه قرآن در مسیر اصفهان به شیراز در میان تنگه " الله اکبر" واقع شده‌است. تنگه الله اکبر در میان کوه‌های بلند "بابا کوهی" و "چهل مقام" قرار دارد. این دروازه در کمربند شمالی شهر در نزدیکی فلکه طاووسیه شیراز  واقع شده‌است. این منطقه در ده متری مقبره خواجوی کرمانی و پانصد متری باغ جهان‌نما و در فاصله یک کیلومتری از حافظیه و در فاصله کوتاهی از باغ ارم واقع شده‌است.

معماری دروازه قرآن

معماری دروازه قرآن شامل یک طاق است که در ورودی شهر قرار دارد و با آیاتی از قرآن مجید به خط ثلث نوشته شده‌است. پیشانی دروازه قران با کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگ و زیبا مزین شده‌است. علاوه براین در قسمت بالایی این بنا که یکی از نمادهای کهن شیراز است، اتاقکی برای نگه‌داری قرآن  وجود دارد.

معماری دروازه قرآن شامل یک طاق است که در ورودی شهر قرار دارد و با آیاتی از قرآن مجید به خط ثلث نوشته شده‌است.

سخن آخر

دروازه قرآن همان‌طور که گفته شد یکی از نمادهای این شهر دلرباست که شهرتی جهانی دارد و تمامی گردشگران، مخصوصا افرادی که به ایران گردی علاقه‌مند هستند، این بنا را به خوبی می‌شناسند. در اطراف این بنا تفرجگاه‌های طبیعی-تفریحی مختلفی قرار دارد. بوستان و مقبره خواجوی کرمانی یکی از همین تفرجگاه‌هاست که در این منطقه قرار دارد. با آرندتور همراه باشید و یکی از جاذبه های دیدنی شیراز را از نزدیک تماشا کنید.