باغ دلگشای شیراز، باغی مصفا و دل‌نواز

تور شیراز

شیراز شهر باغ‌های گسترده و درختان سر به فلک کشیده و گل‌های رنگارنگ است. در این شهر شما سرمست عطر گل‌ها و شکوفه‌های رنگارنگشان می‌شوید. کافی است در اردیبهشت ماه، بهترین فصل بازدید شهر گل و بلبل، سری به باغ‌های شیراز بزنید و از تماشای این همه زیبایی در آن‌ها، سرمست شوید.

این بار وبلاگ آرندتور قصد دارد تا به سراغ یکی از باغ‌های مشهور دیار فرهنگ و ادب، باغ دلگشا برود و اطلاعات بیشتری از این باغ در اختیار شما قرار دهد.

تصور کنید وارد باغی با 3000 اصله درخت بهارنارنج و شکوفه‌های سفیدرنگ و بی‌نظیرش می‌شوید، چه احساسی پیدا خواهید کرد؟ این‌ها تنها بخشی از طبیعت بی‌مثال و دیدنی‌های جذاب باغ دلگشاست، با آرندتور همراه باشید تا اطلاعات بیشتری از این باغ روح‌نواز کسب کنید.

باغ دلگشا یکی از زیباترین باغ های ایرانی

باغ دلگشا یکی از باغ‌های زیبای ایرانی است که در قسمت مرکزی آن کاخی دلفریب به همراه یک استخر قرار دارد. باغ‌های‌ ایرانی چند مشخصه آشکار دارند که عبارتند از:

•  در مسیر جوی آب واقع شده‌اند
• اطرافشان با دیوارهای بلند محصور شده‌است
• در داخل باغ عمارت به همراه استخر یا حوض بزرگ وجود دارد.

باغ دلگشا هر سه مشخصه را داراست. این باغ روح نواز در کنار قنات «گازاران» ساخته شده و پیرامونش با دیوارهای بلند احاطه شده‌است. در داخل باغ  5.7 هکتاری دلگشا یک عمارت و یک کلاه فرنگی به همراه حوض بزرگ مستیطل شکل ساخته‌ شده‌است.

حوضی بزرگ و مستطیل شکل به همراه فواره‌های متعدد شما را به سمت مرکز باغ و عمارت زیبایش هدایت می‌کند.

فراز و نشیب‌های باغ دلگشا در گذر ایام

باغ دلگشا بر روی تپه «کهن دژ» قرار دارد. تپه کهن دژ از جمله مناطقی است که آثار باستانی متعددی از دوران ساسانی در آن کشف کرده‌اند. با توجه به این مسئله برخی از کارشناسان قدمت این باغ را به دوره ساسانیان و یا پیش از اسلام نسبت می‌دهند.

باغ دلگشا در گذر ایام تلاطم‌های گوناگونی را از سر گذارنده اما  هرگز به ویرانه‌ای کامل تبدیل نشده‌است. دلیل این امر هم موقعیت جغرافیایی خاص این باغ است که در کنار قنات گازاران قرار دارد.

باغ دلگشا با وجود قناتی که در مجاور باغ قرار دارد همواره آب مورد نیازش را تأمین می‌کرده و در طی قرن‌ها هرگز دچار خشکسالی به صورت کامل نشده‌است.

در دوره تیمور گورکانی باغ دلگشا در اوج زیبایی وسرسبزی خود بود. سرسبزی این باغ در قرن ششم هجری تیمور را آنچنان به وجد آورده بود که دستور داد باغی مشابه دلگشا در سمرقند بسازند و نامش را باغ دلگشا سمرقند بگذارند. اما گویا براساس شواهد تاریخی بخت با باغ دلگشای سمرقند یاری نکرده و اثری از آن در گذر زمان باقی نمانده‌است.

باغ دلگشا در دوره صفویه هنوز سرسبزی و محبوبیت خود را حفظ کرده‌بود و از باغ‌های مهم و تفریحی منطقه به شمار می‌آمد. شهرت آن به گونه‌ای بود که جهانگردان خارجی در سفرنامه‌هایشان به زیبایی و سرسبزی آن اشاره می‌کردند.

شکوفه‌های بهارنارنج باغ دلگشا

اما 300 سال بعد در فاصله میان دوره نادرشاه یعنی افشاریان تا زندیه، دست تقدیر باغ دلگشا را درگیر جنگی ویران‌گر میان «محمدخان شیرازی» با نادرشاه نمود و بخش اعظمی از باغ در این جنگ ویران شد.

کریم‌خان زند در دوره زندیه شروع به مرمت و بهسازی باغ کرد و درختان بی‌شماری در آن کاشت. به‌گونه‌ای که باغ جانی دوباره پیدا کرد. اما سال‌ها بعد دوباره این باغ ویران شد و در دوره قاجار «حاج ابراهیم خان کلانتر» حاکم فارس، آن را احیا کرد. پس از مرگ دوباره باغ رو به تخریب رفت. تا اینکه 130  سال پس از احیای باغ توسط حاج ابراهیم خان کلانتر، فردی به نام « نواب رضا قلی میرزا» در سال 1297 شمسی باغ را خرید و دوباره به مرمت و بازسازی آن پرداخت و داخل باغ عمارت کلاه فرنگی امروزی را ساخت. ساخت عمارت کلاه فرنگی موجب تحولی عظیم در باغ شد. شاید هیچ باغی به این اندازه در طول تاریخ دچار ویرانی و آبادی نشده‌باشد.

اولین عمارت کلاه فرنگی در باغ دلگشا ساخته شد.

پس از چندین بار خرید و فروش باغ دلگشا، در نهایت پسر حاج ابراهیم کلانتر «قوام‌الملک شیرازی» باغ  را در سال 1327 دوباره خرید و در زمان او بود که ایوان و ستون‌ها به عمارت افزوده شد. آخرین وارث این باغ دختر قوام الملک «خورشید کلاه قوامی» بود که با خانواده‌اش در آن زندگی می‌کرد. در سال 1348 شمسی شهرداری این باغ را از خانواده قوام خریداری کرد و از سال 1356 شروع به مرمت ساختمان کرد. در همین دوره بود که دیواری جدیدی پیرامون باغ ساختند و برای ورودی باغ نیز درگاهی در نظر گرفته شد. از آن زمان باغ دلگشا به عنوان یک مرکز تفرجگاه مورد استفاده همگان قرار گرفت.

در سال 1381 باغ دلگشا به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری عمارت دلگشا

 عمارت دلگشا در دوره زندیه با الهام از معماری کاخ‌های ساسانی بیشاپور ساخته شده‌ و ساختاری دوگانه دارد. منظور از ساختار دوگانه تعداد طبقات آن است که در بخش جنوبی سه طبقه و در بخش شمالی دو طبقه طراحی شده‌است. این عمارت یا کوشک یک تالار و چهار شاه نشین دارد. در قسمت میانی ساختمان یک ایوان بزرگ با دو ستون بلند این بنا را باشکوه‌تر کرده‌است. در پیرامون ایوان گچ‌بری‌های بسیار ظریفی وجود دارد که در نوع خودشان بسیار بی‌نظیر بوده و بر رویشان ابیاتی از شوریده شیرازی به خط نستعلیق نوشته‌ شده‌است. روبروی عمارت دلگشا یک حوض بسیار بزرگ با آب نماهای متعدد طراحی شده که بر زیبایی فضا افزوده است و از طرفی دیگر در تابستان موجب خنک شدن فضا نیز می‌شود.

در عمارت دلگشا نقاشی‌های رنگ و روغن، آیینه‌کاری‌های بی نظیر، سقف‌هایی چوبی مزین به گچ‌بری‌های گل و بته هوش از سر هر بازدید کننده‌ای می‌رباید.

موزه باغ دلگشا

عمارت دلگشا در این روزها تبدیل به موزه‌ای با انواع اشیاء تاریخی و رادیوهای قدیمی شده‌است. در این موزه آثار تاریخی متعددی از دوره هخامنشی تا قاجار و 50 رادیوی قدیمی از جمله رادیو نفتی نگهداری می‌شود. تماشای این موزه از نزدیک بسیار جالب و سرگرم‌کننده است.

در موزه دلگشا وسایلی همچون سکه‌های مختلف، قرآنی نوشته شده بر روی پوست آهو از دوره سلجوقیان، تمبر، کبریت و نقش های ایران در دوره هخامنشی تا انواع رادیو نگهداری می‌شود.

آدرس باغ دلگشا

این باغ در شمال شرقی شیراز در کنار قنات گازاران  قرار گرفته و فاصله آن تا آرامگاه سعدی بسیار کوتاه در حدود 700 متر است.

ساعت بازدید از باغ دلگشا

هر روزه از ساعت 8 صبح تا 11 شب می توانید از این باغ بازدید کنید. اما برای تماشای موزه آن باید از 9 صبح تا 9 شب به باغ مراجعه کنید. بعید است کسی شیراز بیاید و دلش بگیرد و دلتنگ شود. اما اگر در این خطه سرسبز دلتان گرفت، یک پیاده‌روی سبک در باغ دلگشا به مانند اسمش می‌تواند روح و روان شما را حسابی باز کرده و دوباره شاداب‌تان کند. پس بازدید از این جاذبه گردشگری شیراز را از دست ندهید.