شهر همدان، اولین پایتخت شاهنشاهی ایران

تور همدان

همدان این شهر تاریخی که در دوره‌های هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان یکی از پایتخت‌های مهم بوده، در سال 1385 شمسی از طرف مجلس شورای اسلامی، به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران انتخاب شد. همدان پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، یعنی مادها بوده‌است.

ما در وبلاگ آرندتور قصد داریم در یک مقاله جامع شما را با فرهنگ همدان، جاذبه‌های دیدنی، بهترین زمان سفر، مسیر دسترسی و بهترین غذاهای شهر و سوغاتی‌های این شهر کوهستانی آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید تا در مورد همدان، این شهر سردسیر اطلاعات بیشتری کسب کنید.

تاریخچه شهر همدان، شهری 6 هزار ساله!

همدان (هگمتانه) را پایتخت تاریخ و تمدن ایران نامیده‌اند. این شهر به دلیل داشتن مراکز تاریخی و فرهنگی متعدد، پنجمین شهر با جاذبه‌های گردشگری متعدد است. طراحی شهر همدان را یک مهندس آلمانی به نام «کارل فرینش» در سال‌های 1300 تا 1304 انجام داد. امروزه با توجه به افزایش جمعیت و توسعه‌ی شهر، دیگر اثری از طراحی شعاعی مهندس آلمانی باقی نمانده‌است.

با حفاری‌هایی که در اطراف «تپه گیان» نهاوند انجام شده، قدمت شهر همدان به 6 هزار سال قبل بر می‌گردد. قبل از اینکه اقوام آریایی به ایران بیایند، قومی به نام «کاسیان» در این منطقه زندگی می‌کردند. با توجه به آثار تاریخی که در نزدیکی همدان کشف شده، پیشینه این شهر حداقل به هزاره سوم قبل از میلاد بر می‌گردد.

قدمت شهر همدان به 6 هزار سال پیش بر می‌گردد.

هربار که از شهر همدان صحبت می‌شود، آن چیزی که از تاریخچه این منطقه می‌شناسید، بیشتر به دوره‌ی مادها بر می‌گردد. بر طبق نوشته «هرودوت» مورخ مشهور یونانی، مادها در اواخر قرن هشتم قبل از میلاد به رهبری «دیاکو» به این منطقه آمدند و اولین دولت یکپارچه را در فلات ایران تشکیل دادند. دیاکوو به عنوان اولین پادشاه مادها انتخاب شد و شهر همدان (هگمتانه) به عنوان اولین پایتخت یک دولت یکپارچه در فلات ایران، معرفی شد.

همدان نه تنها در دوره دیاکو پایتخت ایران شد، بلکه در دوره هخامنشیان نیز به عنوان پایتخت تابستانی ایران شهرت یافت. در حمله‌ی اسکندر به ایران یکی از شهرهایی که مورد غارت و چپاول قرار گرفت، همدان بود. این شهر همانطور که از قبل اشاره شد، در دوره اشکانیان و ساسانیان نیز از شهرهای مهم به شمار می‌رفت.

شهر همدان پایتخت دولت یکپارچه و متحد مادها بود.

موقعیت جغرافیایی همدان

همدان مرکز استان همدان است و در غرب کشور قرار دارد. این شهر با وسعت 19493 کیلومترمربع یکی از استان‌های مرتفع ایران است. شهر همدان در دامنه‌های کوه الوند در ارتفاع 1741 متر از سطح دریا قرار دارد. این شهر با توجه به جمعیتش، چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران است.

 

جاذبه‌های گردشگری شهر همدان

• آرامگاه بوعلی سینا

آرامگاه بوعلی سینا، یکی از جاذبه‌های مشهور گردشگری شهر همدان است که در میدانی به همین نام قرار گرفته‌است. فرم ظاهری و معماری آرامگاه بوعلی سینا، پزشک مشهور ایرانی، از برج مشهور گنبد کاووس، قدیمی‌ترین بنای تاریخ‌دار اسلامی الهام گرفته شده‌است.

بخشی از این بنا، موزه‌ی اشیا قدیمی مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد  است که در این منطقه کشف شده و بخش شمالی آن محل نمایش کتب خطی و آثار بوعلی سینا است.

آرامگاه بوعلی سینا در میدانی بیضوی قرار دارد.

• آرامگاه باباطاهر عریان

آرامگاه بابا طاهر عریان،یکی دیگر از شاعران دوبیتی سرای ایران که در اواخر قرن چهارم و اواسط قرن پنجم می‌زیسته نیز در میدانی هم نام با خودش قرار دارد. آرامگاه باباطاهر عریان به عنوان یک اثر تاریخی در سال 1376 خورشیدی در فهرست آثار ملی قرار گرفت.

آرامگاه باباطاهر  در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

• موزه و تپه هگمتانه

شهر هگمتانه در کنار «آتن» یونان و «رم» ایتالیا از معدود شهرهای باستانی جهانی هستند که هنوز زنده‌اند. شهر هگمتانه پایتخت دیاکو بود. در زمان او داخل شهر با 7 دیوار پوشیده شده‌بود. هر دیوار رنگ خاصی داشت و لایه‌ی آخر، کاخ دیاکو بود که در قلب شهر واقع شده بود. با این چیدمان شهر و دیواربندی مردم عادی دیگر نمی‌توانستند، دیاکو را ببینند.

باستان شناسان با حفاری‌های متعدد و اکتشافات مختلف متوجه شده‌اند که تپه‌ی هگمتانه محل کاخ‌های باشکوه باستانی این منطقه بوده‌است.

شهر هگمتانه، شبکه‌ی منظم و پیشرفته‌ی آب رسانی داشته‌است.

موزه هگمتانه در ضلع شرقی تپه قرار دارد و آثار کشف شده از تپه هگمتانه در آنجا نگهداری می‌شود.

 

• کتیبه و آبشار گنجنامه

سنگ نوشته‌های گنجنامه یکی از مهم‌ترین آثار باستانی برجای مانده از دوران داریوش کبیر و خشایارشاه است. این کتیبه در سه زبان پارسی باستان، زبان عیلامی و زبان بابلی در دل صخره‌های کوه الوند نوشته شده‌است.

پس از تماشای این دو کتیبه برجای مانده از دوره هخامنشی، به تماشای آبشار زیبای گنج نامه که از چشمه سارهای کوه الوند سرچشمه گرفته، می‌روید. این آبشار  12 متر ارتفاع دارد و مسیر صعود کوهنوردان به ارتفاعات کوه الوند است.

آبشار گنجنامه در فصل‌های گرم و سرد سال نیز گردشگر خاص خودش را دارد. در فصول سرد سال آبشار یخ می‌زند و قندیل‌ها و دیواره‌های‌ یخی ساخته شده، مکان مناسبی برای یخ نوردی است.

• شیر سنگی

شیر سنگی یکی دیگر از آثار باستانی شهر همدان است که روی میدانی مربعی شکل قرار دارد. این میدان مربعی شکل، در واقع تپه‌ا‌ی باستانی بوده که یک تابوت از دوره اشکانی در آن پیدا شده و در موزه هگمتانه نگهداری می‌شود.

مجسمه شیر سنگی در گذشته جفت بود، اما در زمان حمله دیلمیان به همدان، «مردآویج» بنیانگذار سلسله زیاران در قرن چهارم، می‌خواست یکی از آنها را به شهر ری ببرد. اما موفق نشد و یک مجسمه شکست و نابود شد، تندیس دیگر نیر پنجه‌اش شکست. مجسمه‌ی شیر سنگی تا سال 1338 بر روی زمین افتاده بود، تا اینکه «مهندس سیحون» طراح و معمار آرامگاه بوعلی سینا این اثر باستانی را در جایگاه کنونی‌اش قرار داد.

در مورد تاریخ ساخت شیر سنگی همدان اختلاف نظر زیادی وجود دارد.

• غار علی صدر

غار علی صدر همدان، بزرگ‌ترین و زیباترین غار آبی ایران است که در سال 1387 به عنوان بیست و سومین اثر طبیعی و ملی ایران به ثبت رسید.

ظاهر این غار، تداعی کننده کتاب «سفر به اعماق زمین» اثر استاد مسلم کتاب‌های تخیلی «ژول ورن» است. این غار آبی 11 متری، یکی از عجایبی است که زیبایی و نظمش شما را مبهوت خود خواهد کرد.

قدمت غار علی صدر به دوران ژواسیک (190-136 میلیون سال قبل) بر می‌گردد. غار علی صدر یک غار زنده است و آب آن بسیار زلال، بی بو و بدون رنگ است به گونه‌ای که با چراغ معمولی نیز می‌توان تا عمق 10 متری آن را دید.

درون غار علیصدر هیچ گاز سمی، گرد و غبار و آلودگی میکروبی وجود ندارد. هوای غار علی صدر بسیار سبک و در حالت سکون مطلق است، به گونه‌ای که اگر شما شمعی در این غار روشن کنید، اصلا در طی مسیر، حرکتی نخواهد داشت.

از جمله جاذبه‌های بسیار زیبای غار علیصدر وجود استالاگمیت‌ها و استالاکتیت‌های متنوع که برحسب ظاهرشان به نام‌های سوزنی، گل کلم، برفک، نی غار نامیده شده‌اند.

مشهورترین اشکالی که در غار علیصدر از این رسوبات آهکی می‌توانید ببینید عبارتند از: پنجه اژدها، پنجه عقاب، میدان ستون‌ها، شیر غار، دروازه غار، تخت جمشید، میدان ستون‌ها و کلمه مقدس الله.

غار علی صدر همدان طولی برابر با 11 متر دارد که تنها 3 کیلومتر آن کشف شده‌است.

بهترین زمان سفر به شهر همدان

با توجه به اینکه شهر همدان در دامنه‌ی کوه الوند قرار دارد و یکی از شهرهای مرتفع ایران است، در فصول سرد سال بسیار سرد خواهد بود. به گونه‌ای که دمای آن در ماه‌های دی و بهمن به -26 درجه سانتی گراد می‌رسد. هوای بهار و تابستان این شهر بسیار مطبوع بوده و در گرم‌ترین ماه‌های سال به 36 درجه سانتی گراد می‌رسد. اگر قصد دارید به شهر همدان سفر کنید، بهترین زمان سفر فصول بهار و تابستان است.

 

مسیرهای دسترسی به شهر همدان

اگر قصد سفر به شهر همدان دارید، باید به شما بگوییم تمامی مسیرهای ارتباطی در این شهر مقدور است و می‌توانید از هواپیما، اتوبوس، قطار و خودروی شخصی استفاده کنید.

اگر در تهران هستید و می‌خواهید با خودروی شخصی به همدان سفر کنید، باید بگوییم بهترین مسیر پیش روی شما جاده تهران-ساوه و ساوه-همدان است.

 

غذاهای مشهور شهر همدان

در ایران تنوع غذایی، بسیار زیاد است و هر شهر و استانی، غذاهای متنوع و متفاوت خودش را دارد. مشهورترین غذاهای شهر همدان نیز عبارتند از: آش برنج، آش بادمجان، آش آماج، آش خشکبار، آش کاچی، آبگوشت قرمه‌ی همدان، آبگوشت فلفل و کباب سرداشی.

 

سوغاتی شهر همدان

یکی از مشهورترین سوغاتی‌های شهر همدان، صنایع دستی و ظروف سفالی آن است. اگر قصد خرید ظروف سفالی دارید، باید به شهر لالجین که در 17 کیلومتری همدان قرار دارد سفر کنید. شهر لالجین به دلیل تولید سفال‌های بی‌نظیرش شهرتی جهانی دارد.

شیرینی‌های سنتی این شهر همچون کماج، انگشت‌پیچ، حلوا زرده‌ی همدان، نان شیرمال، باسلوق، برساق، و نان نارگیلی بسیار مشهور هستند. صنایع دستی دیگر این منطقه، شامل گلیم، گیوه، صنایع چوبی، حصیربافی و نساجی است.

یکی از معروف‌ترین سوغاتی‌های شهر همدان، ظروف سفالی است.

سفر به شهر همدان با آرندتور

اگر قصد دارید یک سفر بی‌دردسر و راحت با هتل و ترانسفر محلی به شهر همدان داشته‌باشید، تور 1.5 روزه همدان آژانس مسافرتی آرندتور را انتخاب کنید. این سفر به صورت شخصی برگزار می‌شود و شما می‌توانید وسیله نقلیه و محل اقامت خود را انتخاب کنید. خدماتی که تور همدان آرندتور به شما ارائه خواهد داد، یک شب اقامت در هتل با صبحانه و همراهی لیدر محلی برای بازدید از 5 جاذبه گردشگری: آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه باباطاهر، موزه و محوطه تاریخی هگمتانه، کتیبه و آبشار گنجنامه و شیرسنگی چنانچه تمایل داشته باشید از گشت‌های آپشنال این سفر نیز استفاده کنید با پرداخت هزینه اضافی می‌توانید به غار علیصدر و کارگاه سفالگری لالجین بروید.