همه آنچه باید در مورد شهر تبریز بدانید!

تور تبریز

وبلاگ آرندتور این بار قصد دارد در یک مقاله با عنوان " همه آنچه باید در مورد شهر تبریز بدانید!" در مورد ویژگی‌های شهر اولین‌ها، صحبت کند.

تبریز که به شهر نمونه گردشگری شهرت دارد، یکی از شهرهای قدیمی ایران است که قدمت آن به دوران اشکانیان و ساسانیان باز می‌گردد. اگر به تبریز سفر نکرده‌اید، این مقاله می‌تواند به شما کمک کند تا قبل از سفر به آن اطلاعات کاملی در این زمینه داشته باشید. پس با آرندتور همراه باشید.

معرفی شهر تبریز

تبریز یکی از شهرهای قدیمی ایران است که قدمت آن به هزاران سال پیش بر می‌گردد. این شهر پس از تهران و مشهد، سومین کلان شهر ایران است که جایگاه ویژه‌ای در حوزه‌های صنعتی، اقتصادی، هنری و تاریخی دارد. تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری در میان کشورهای اسلامی شهرت دارد. این شهر مرکز استان آذربایجان شرقی بوده و قرن‌هاست زبان اصلی آن آذری با لهجه‌ی تبریزی است.

تبریز در نزدیکی مرز ایران با کشورهای همسایه قرار دارد و به سبب موقعیت جغرافیایی‌اش دارای اماکن تاریخی و باستانی و طبیعی متعددی است که در بخش " جاهای دیدنی تبریز" به معرفی آنها خواهیم پرداخت. برای دسترسی به تبریز راه‌های مختلفی وجود دارد و می‌توان از مسیر هوایی، زمینی و حتی ریلی به تبریز و شهرهای کشورهای همسایه سفر کرد. به طور مثال راه آهن تبریز تا تهران 742 کیلومتر است. این مسیر در ادامه به سمت اروپا و مسکو  می‌رود.

قدمت شهر تبریز به حدود 4500 سال پیش بر می‌گردد.

چرا به شهر تبریز سفر باید کرد؟

1. تبریز به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصش، شهر تاریخی است که آثار باستانی متعددی همچون موزه آذربایجان، مسجد کبود، موزه مشروطه و... در دل خود جای داده‌است.
2. تبریز صنایع دستی و سوغات متنوع و گران بهایی دارد که مهم‌ترین آنها چرم و فرش است.
3. تنوع صنایع دستی و سوغاتی در تبریز بالاست؛ این امر به شما کمک می‌کند تا با دستی پر از سوغاتی‌های مختلف به شهر و دیارتان بازگردید.
4. جاذبه‌های متعدد و گوناگونی در اطراف تبریز وجود دارد. جاذبه های طبیعی همچون روستای تاریخی کندوان و یا جنگل‌های ارسباران از جمله جاذبه‌های طبیعی اطراف شهر اولین ها هستند.
   
   

شهر تبریز آب و هوایی استپی و خشکی دارد. این شهر تابستان‌هایش، گرم و خشک بوده و زمستان‌هایش سرد و استخوان سوز است.

چرا به تبریز شهر اولین‌ها می‌گویند؟

در این قسمت بررسی اولین‌ اتفاق‌های خوبی که در ایران و این شهر اتفاق افتاده است، می‌پردازیم:

• اولین چاپخانه ایران در سال 1227 خورشیدی توسط «شاهزاده عباس میرزا» در تبریز احداث شد. 12 سال پس از احداث چاپخانه در تبریز، دومین چاپخانه در تهران افتتاح شد.
• کتابخانه تربیت، نخستین کتابخانه عمومی دولتی ایران در سال 1300 شمسی، توسط «محمدعلی تربیت» در شهر تبریز افتتاح شد.
• اولین اثر ثبت شده‌ی ایران در حافظه‌ی جهانی" ربع رشیدی" در کتابخانه‌ی مرکزی تبریز نگهداری می‌شود.
• نخستین قطار شهری یا تراموا؛ سال 1280 هجری شمسی در تبریز راه اندازی شد.
• اولین کافه رستوران به سبک امروزی به نام "کافه خورشید" در سال 1284 خورشیدی توسط فردی به نام «آقابیک ایستگاهی (شفیع فرهور)» در محله "پاشاژ" افتتاح شد.
• نخستین هتل به سبک امروزی در سال 1282 هجری شمسی توسط «میرزا اسحاق خان معزالدوله» به نام "مهمانخانه نظافت" تأسیس شد.
  
  

شهر تبریز از نگاه پزشکی نیز در رتبه‌ی اول قرار دارد، اولین عمل قلب باز (سال 1341 خورشیدی)، اولین عمل پیوند کلیه (سال 1347 خورشیدی) و اولین عمل پیوند قلب بر روی سگ‌ها (سال 1348 خورشیدی) انجام شد.

• در هتل مهمانخانه نظافت، اولین رستوران نیز در سال 1282 خورشیدی افتتاح شد.
• 5 سال پس از اختراع جهانی سینما توسط «برادران لومیر» نخستین سالن سینما در ایران (سال 1279 خورشیدی) توسط کاتولیک‌های شهر تبریز ساخته شد که به آن «سینما سولی» می‌گفتند.
• نخستین مدرسه تحصیلات ابتدایی به شکل نوین توسط «میرزا حسن رشدیه» به کار گرفته شد. نام این دبستان " مدرسه رشدیه" بود.
• افتتاح اولین مدرسه مخصوص ناشنوایان در تبریز افتتاح شد. مرحوم «جبار باغچه‌بان» اولین مدرسه مخصوص ناشنوایان را در شهر تبریز ساخت. باغچه بان اولین مولف و ناشر مخصوص کودکان نیز بودند. علاوه بر ساخت مدرسه مخصوص ناشنوایان، ساخت اولین کودکستان نیز در شهر تبریز توسط ایشان انجام شد.
• بنیانگذار انشا به سبک جدید توسط مرحوم «میرزا عبدالرحیم نجارزاده تبریزی» در تبریز انجام شد. علاوه براین اولین نمایشنامه نویسی به زبان ترکی نیز توسط «میرزا فتحعلی آخوندزاده» انجام شد. اولین نمایشنامه نویس فارسی نیز تبریزی است. نام ایشان «میرزا آقا تبریزی» است.
• نخستین پول کاغذی در دوره «گیتخاتون» مغول ساخته شد که به آن پول «چاو» می‌گفتند.
• نخستین سکه‌های ماشینی در زمان ولیعهدی عباس میرزا نایب السلطنه به ضرب رسید که به دلیل گرانی هزینه، ضرب آن متوقف شد.
  
  

گردشگران بی‌شماری، تبریز را با عنوان شهر بافت فرش در جهان می‌شناسند.

• اولین اتاق تجارت به نام «اتاق بازرگانی ایران» در سال 1285 شمسی در تبریز افتتاح شد.
• اولین شهربانی یا نظمیه و نخستین شهرداری به نام بلدیه در تبریز تأسیس شد.
• نخستین مرکز زلزله نگاری در شهر تبریز احداث شد.
• در سال 1280 خورشیدی نیز نخستین مرکز تلفن ایران در شهر تبریز احداث شد.
• امتیاز نخستین کارخانه تولید برق ایران در سال 1280 خورشیدی به شهر تبریز داده شد.
• اولین آتش نشانی ایران در سال 1331 شمسی در تبریز افتتاح شد.
• قدیمی‌ترین و نخستین موسسه خیریه غیردولتی ایران در شهر تبریز افتتاح شد. نام این موسسه خیریه غیردولتی " جمعیت خیریه نوبر" بود.
  
  

اولین مدرسه نابینایان نیز در شهر تبریز به همت مرحوم جبار باغچه‌بان ساخته شد.

جاذبه‌های گردشگری شهر تبریز

جاذبه‌های گردشگری شهر تبریز به دو دسته تقسیم می‌شود:

1.    جاذبه‌‌های طبیعی تبریز

بخشی از جاذبه‌های طبیعی شهر تبریز شامل موارد زیر هستند:

• آبشار آسیاب خرابه

یکی از دیدنی‌ترین مناظر طبیعی استان آذربایجان شرقی، آسیاب خرابه یا خراب دییرمان است که در نزدیکی شهرستان جلفا و در مرز ایران با کشور آذربایجان قرار دارد. این آسیاب در گذشته مورد استفاده مردم منطقه بوده و امروزه تبدیل به خرابه‌ای شده که به آن آسیاب خرابه می‌گویند. آب آبشار آسیاب خرابه از چشمه‌های بالا دست نشأت می‌گیرد و سرچشمه آنها کوه «کیامکی» است.

آبشار آسیاب خرابه شامل آبشارهای متعددی است که از دیواره های سرسبز خزه گرفته به پایین می‌ریزد.

• آبشار عیش آباد

یکی دیگر از مناظر بی‌بدیل و جاهای دیدنی تبریز، آبشار عیش آباد است که در 20 کیلومتری شهرستان مرند واقع شده‌است. آبشار عیش آباد را در گویش محلی «ایش اوبا» می‌گویند. نیمی از مسیر دسترسی به این آبشار روح نواز 300 مترمربعی، ماشین رو و بقیه مسیر کوهستانی است.

آبشار عیش آباد در 20 کیلومتری شهر مرند واقع شده‌است.

•  مجتمع آبگرم معدنی و درمانی بستان آباد

از زمان احداث مجتمع آبگرم بستان آباد بیش از 50 سال می‌گذرد. در دوره قاجار از این آب گرم به عنوان حمام استفاده می‌کردند. به عنوان مثال زمانیکه «میرزا نائب السلطنه» فرزند «فتحعلی شاه» به این منطقه می‌آمد و در عمارت «چمن اوجان» اقامت می‌کرد، آب گرم بستان آباد را به عنوان حمام استفاده می‌کرد.

دمای آب این مجتمع درمانی بین 40 تا 50 درجه است و آبش خاصیت درمانی برای انواع بیماری‌های آکنه، آرتریت، سوختگی، عضلانی، افسردگی، سردرد، اختلال خواب، کمک به درمان ناتوانی بیماران مبتلا به فلج و به خصوص سکته مغزی و ناراحتی‌های گوارشی، پوستی و کلیوی دارد.

از آبگرم معدنی و درمانی بستان آباد برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود.

•  تالاب قوری گل

تالاب قوری گل یکی از تالاب‌های بین المللی با آب شیرین است که هرساله پرندگان مهاجر بی‌شماری به این تالاب ملی-بین‌المللی می‌آیند. تنوع پرندگان و آبزیان و نزدیکی آن به شهر تبریز از جمله ویژگی‌های بارز این تالاب با آب شیرین است.

تالاب قوری گل در 30 کیلومتری شهر تبریز واقع شده و آب آن از برف و باران و چشمه‌های زیرزمینی واقع در کف تالاب سرچشمه می‌گیرد.

• جنگل‌های ارسباران

جنگل‌های ارسباران یکی از مناطق سرسبز ایران و هیرکانی است که از شمال تا کوه قوشا داغ و در جنوب از اهر تا رود ارس ادامه دارد. بخشی از جنگل‌های ارسباران به عنوان ذخیره گاه زیست کره در یونسکو به ثبت رسیده‌اند. این جنگل به دلیل وجود گونه‌های مختلف گیاهان و حیوانات به موزه حیات وحش شهرت دارد.

در جنگل‌های ارسباران، 220 گونه پرنده، 38 گونه خزنده، 5 گونه دو زیست، 48 گونه پستاندار، 22 گونه ماهی زندگی می‌کنند.

•  روستای سنگی کندوان

روستای کندوان، یکی از روستاهای زنده ایران است که معماری خانه‌های آن به شکل کندوهای عسل است. این روستا شباهتی به دو نمونه خارجی دارد. وجه تمایز این روستا با «کاپادوکیه» ترکیه و «داکوتای» آمریکا در این است که در روستای کندوان تبریز زندگی جاری است. اهالی روستا هنوز در خانه‌هایشان زندگی می‌کنند. دو نمونه گفته شده، خالی از سکنه است.

روستای کندوان تبریز در سال 1376 به ثبت ملی رسید.

• پارک ائل گلی تبریز

ائل گلی (ایل گلی) یا شاه گلی یکی از گردشگاه‌های مهم تبریز است که در جنوب شرقی این شهر و در 7 کیلومتری مرکز آن قرار دارد. ائل گلی اولین اینترنت پارک کشور است که شما می‌توانید از اینترنت رایگانش استفاده کنید. قدمت ایل گلی به دوره آق قویونلوها بر می‌گردد. در دوره صفوی این پارک گسترش یافت و تبدیل به بزرگ‌ترین منبع ذخیره‌ی آب برای آبیاری باغ‌های بخش شرقی شهر شد. در دوره قاجار، اطراف پارک ایل گلی را خیابان‌کشی کردند و درختانی همچون تبریزی، بید مجنون را در پارک کاشتند. پارک شاه گلی در دوره پهلوی به شهرداری اهدا شد تا به یک گردشگاه عمومی تبدیل شود.

عمق دریاچه پارک ایل گلی تبریز، 12 متر بوده و در محوطه‌ی آن قایقرانی می‌شود.

2.    جاذبه‌های تاریخی تبریز

• کاخ شهرداری تبریز

کاخ شهرداری یکی از ساختمان‌های زیبای تبریز است که به دستور رضاشاه پهلوی با نظارت جمعی از مهندسین نظامی آلمانی در گورستان متروکی به نام کوی نوبر ساخته شد. این بنا به عنوان تالار شهر و دفتر اصلی شهرداری به بهره برداری رسید.

کاخ شهرداری تبریز در مرکزی‌ترین بخش شهر در میدان شهرداری که مردم به آن «ساعت قاپاغ» می‌گفتند، ساخته شد. این کاخ، یک برج ساعت 30.5 متری، چهار صفحه‌ای دارد که هر 15 دقیقه یک بار صدای زنگش به گوش مردم می‌رسد.

کاخ شهرداری تبریز یا برج ساعت در سال 1377 به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید.

• خانه مشروطه تبریز

خانه مشروطه تبریز روایت‌گر وقایعی است که پس از به توپ بستن مجلس در تبریز اتفاق افتاد. این خانه 150 ساله، دارای تندیس‌ها، عکس‌ها، اسناد و مجسمه‌های مختلف از وقایعی است که در زمان مشروطه اتفاق افتاده‌است. در کنار تصاویر، اسناد و... که شما را با وقایع آن دوران آشنا می‌کند، معمای خانه مشروطه که در دوره قاجار ساخته شده، جذابیت این بنا را دوچندان کرده‌است.

خانه مشروطه تبریز در سال 1354 به ثبت ملی رسید.

• مسجد کبود تبریز

مسجد کبود به عمارت مظفریه یا مسجد جهانشاه شهرت دارد و تنها اثر باقیمانده از حکمرانی قراقوینولوها در پایتخت آنها، یعنی تبریز است. این اثر تاریخی بسیار باشکوه در قرن نهم هجری ساخته شده و نام اصلی آن بنا طبق آنچه در سردرش نوشته شده، عمارت مظفریه است. این عمارت در دوره جهانشاه، قدرتمندترین پادشاه قراقویونلوها و به دستور دختر او صالحه، بنا شده‌است.

کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی، نقش و نگارهای اسلیمی و طراحی‌های نوین هندسی همگی از خصوصیات ویژه معماری اسلامی مسجد کبود است که با وجود تمام آسیب‌هایی که این بنا دیده، هنوز هم از آن به عنوان «نگین فیروزه بناهای اسلامی» یاد می‌کنند.

مسجد کبود تبریز در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• موزه آذربایجان تبریز

موزه آذربایجان دومین موزه برتر باستان شناسی کشور، یکی از 10 جاذبه ویژه شهر تبریز است که بازدید از آن به گردشگران توصیه می‌شود. در موزه آذربایجان شما می‌توانید مجموعه‌ای از آثار باستانی پیش از تاریخ و پس از اسلام ایران را مشاهده کنید. علاوه براین سکه‌های ضرب شده از دوره هخامنشی تا قاجار نیز در معرض دید عموم مردم قرار دارد.

موزه آذربایجان یکی از مهم‌ترین موزه‌های ایران است که بیش از 12 هزار قطعه اشیای عتیقه و هنری در آن نگهداری می‌شود و تنها 2300 تکه از آن به ثبت رسیده‌است.

• مقبره الشعرای تبریز

مقبره الشعرا یکی از جاهای دیدنی شهر تبریز به قدمت 800 سال و محل دفن بیش از 400 شاعر مشهور این دیار است. آخرین شاعری که در این بنا دفن شده، استاد شهریار است. در سال 1350 حکومت وقت تصمیم گرفته به یاد شاعران گمنام این آرامگاه، بنای یادبودی بسازد.

در نهایت پس از اعلام مسابقه در روزنامه‌های اطلاعات، کیهان و مجله‌ی یغما، طرح «غلامرضا فروزان مهر» برنده شد و عملیات عمرانی آن آغاز گردید. سبک معماری مقبره الشعرای تبریز، سنتی-مدرن بوده و ظاهر این بنای 30 متری از بتون و فلز ساخته شده و بخش درونی آن با اشعاری از شاعران مختلف به همراه عکس و خطاطی‌های مختلف مزین شده است.

مقبره الشعرای تبریز در سال 1387 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• موزه قاجار

موزه قاجار یا خانه امیر نظام گروسی یکی از تخصصی‌ترین موزه‌های شهر تبریز است که در یکی از محله‌های عیان نشین و قدیمی شهر تبریز، ششگلان واقع شده‌است. امیر نظام گروسی، اولین کسی است که ماشین‌های مخصوص ضرب سکه و چاپ تمبر را به ایران آورد. علاوه براین، امیر نظام گروسی در ساخت دو مدرسه مشهور ایران در تبریز به نام‌های مظفریه و رشدیه نیز مشارکت کرد. او خانه‌اش را در سال‌هایی که پیشکار ناصرالدین شاه در تبریز بود، ساخت. این بنای باشکوه در دو طبقه ساخته شده و یکی از خانه‌هایی است که سیاستمداران زیادی در آن زندگی کرده‌اند.

موزه قاجار تبریز در سال 1370 به ثبت ملی رسید.

• ارگ علیشاه

ارگ علیشاه، بلندترین بنای آجری تبریز است که از دوره ایلخانی در ایران باقی مانده و قدمت آن به 700 سال می‌رسد. مهم‌ترین ویژگی ارگ علیشاه، طاق عریض آن است که بیش از طاق کسری بوده و با این ویژگی از دیگر بناهای تاریخی ایران متمایز است.

ارگ علیشاه در سال 1310 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• بازار تبریز

بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازار سرپوشیده جهان به مساحت یک کیلومتر مربع در شهر اولین‌ها واقع شده و به بازار تبریز شهرت دارد. این بازار در مرداد ماه 1389 از طرف یونسکو به عنوان میراث جهانی به ثبت رسید.

در گذشته شهر تبریز بر سر راه چهار راه جاده ابریشم قرار داشت و روزانه هزاران کاروان از شهرهای مختلف آسیا، اروپا و آفریقا به این شهر می‌آمدند و رونق بسیاری داشت. بازار تبریز به صورت تو در تو است و در آن می‌توان انواع کالاها و محصولات بسیار متنوع از فرش تبریز گرفته تا انواع ادویه‌ها و گیاهان دارویی را پیدا کرد.

یونسکو در سال 1389 بازار تبریز را در فهرست میراث جهانی خود قرار داد.

در مورد غذاهای خوشمزه تبریز چه می‌دانید؟

در کنار بازدید از آثار باستانی- تاریخی و اماکن طبیعی شهر تبریز، شکم‌گردی نیز می‌تواند یکی از تفریحات مفرح و متفاوت این منطقه باشد. در سفر به تبریز شما می‌توانید با انواع غذاهای خوشمزه شهر شهریاران آشنا شوید. کباب بناب، کوفته تبریزی، دلمه برگ مو، آش دوغ، خورشت هویج، سوزی شورباسی، شیرینی‌های قرابیه، نان روغنی، آجیل و خشکبار درجه یک همه بخشی از غذاها و تنقلات خوشمزه این شهر هستند که در سفر به تبریز امتحان کردن طعم و مزه‌ی آنها از واجبات است.

یکی از خاص‌ترین و متفاوت ترین غذاهای ساده اما خوشمزه شهر تبریز، سیب زمینی-تخم مرغ است که به همراه ادویه و کره به شیوه‌ی متفاوت سرو می‌شود.

خورشت هویج تبریز یکی از پرطرفدارترین غذاهای خوشمزه این دیار است.

شهر تبریز چه سوغاتی‌هایی دارد؟

آجیل درجه یک، قرابیه، اریس، نوقا، باقلوا، لوز، شیرینی لطیفه، عسل سهند، پنیر لیقوان، باقلوا،محصولات چرمی، تابلوی فرش و فرش تبریز همگی از جمله سوغاتی‌های باکیفیت این شهر هستند که در سفر به تبریز می‌توان خرید کرد و همراه خود آورد.