بیش از یک قرن با تکیه معاون الملک کرمانشاه!

تور ایلام، کرمانشاه و بیستون

اگر قصد سفر به کرمانشاه دارید، بازدید از تکیه معاون الملک را فراموش نکنید. این بنا در دوره قاجار ساخته شده و 114 سال قدمت دارد. تکیه معاون الملک کرمانشاه در محله لب آبشوران قرار دارد و برای مراسم عزاداری از آن استفاده می‌شده‌است. این تکیه، گذشته پرتلاطمی داشته و هنوز هم در همین محله قرار دارد. ما در وبلاگ آرندتور، قصد داریم در مورد تکیه معاون الملک و گذشته‌اش با شما سخن بگوییم. پس همراه ما باشید.

معرفی تکیه معاون الملک کرمانشاه

همانطور که اشاره شد، این بنا بیش از یک قرن قدمت دارد و در سال 1282 هجری شمسی توسط «حسین خان معین الرعیا» به منظور برگزاری آیین تعزیه و سوگواری وقایع کربلا ساخته شده‌است. حسین خان معین الرعیا، پدربزرگ «رحیم معینی کرمانشاهی» از شاعران بزرگ کرمانشاهی در قرن حاضر بوده‌است.

اما در سال 1288 هجری خورشیدی این بنا به دلیل اینکه عده‌ای از مشروطه خواهان به تکیه پناه آورده بودند، توسط «ظهیرالملک» به توپ بسته شد. پس از آتش کشیدن تکیه معاون الملک، حسین خان معین الرعایا را نیز ترور کردند. پس از این حوادث، بازسازی تکیه تا مدت‌ها به تعویق افتاد تا اینکه در سال 1320 شمسی برادر حسین خان، «میرزا حسن خان معاون الملک» حسینیه را از برادرش خریداری کرده و به مرمت آن پرداخت. در سال 1327، میرزا حسن خان معاون الملک از دنیا رفت و در بخش زینبیه این مجموعه دیدنی به خاک سپرده شد.

6 سال بعد از سال 1320، میراز حسن خان معاون الملک، ساختمان مجاور حسینیه را خریداری کرده و بخش‌های زینبیه و عباسیه را به مجموعه اضافه کرد تا تکیه بتواند جوابگوی مراجعین باشد.

معماری تکیه معاون الملک کرمانشاه

مهم‌ترین امتیاز برجسته تکیه معاون الملک، کاشی‌کاری‌های برجسته و هفت رنگ این مجموعه است. در ساخت این تکیه بسیار زیبا و مشهور، از هنرمندانی همچون استاد محمدبنا، سید ابوالقاسم مانی، حسین خطاط و حسن تهرانی کمک گرفته شد. نقاشی‌هایی که در این حسینه وجود دارد، بیشتر مربوط به واقعه کربلا و حوادث پیرامون آن و داستان‌های قرآنی است.

با تبدیل شدن حکومت قاجار به پهلوی، زمزمه‌های برای تخریب این بنا شنیده شد، تا اینکه «سید محمد میبدی» و «آقا شیخ محمد هادی جلیلی» برای جلوگیری از این اتفاق، پیشنهاد دادن، قسمت عباسیه تکیه معاون الملک به مدرسه علوم اسلامی تبدیل شود. این بخش 30 سال به صورت مدرسه باقی ماند. در این قسمت، موزه پوشاک، زیورآلات و مردم شناسی کرمانشاه وجود دارد. بنای عباسیه در قسمت شرقی تکیه معاون الملک قرار دارد و به صورت منحنی بزرگ، در 2 طبقه ساخته شده‌است.

تکیه معاون الملک در سال 1354 به ادار فرهنگ و هنر آن زمان داده شد و به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید.

کاشی‌های تکیه معاون الملک کرمانشاه

همانطور که اشاره شد، بخش زیادی از شهرت تکیه معاون الملک، مربوط به کاشی‌کاری‌های منحصر به فرد آن است. کاشی‌های این تکیه با رنگ‌های طبیعی ساخته شده‌اند. همانطور که گفته شد، حسین خان معین الرعایا، با هزینه شخصی، از هنرمندانی همچون استاد محمد بنا، حاج حسن کاشی‌پز و... برای ساخت تکیه معاون الملک کمک گرفت.

بیشترین حجم نگاره‌های به کار گرفته شده در تکیه گاه مربوط به واقعه‌ی کربلا، روایت‌های مذهبی و قصه‌های قرآنی است. این کاشی‌ها به 2 صورت برجسته و هفت رنگ کار شده‌اند.

تکیه معاون الملک از 3 بخش، حسینیه، زینبیه و عباسیه ساخته شده‌است.

ساختار متنوع بخش‌های حسینیه، عباسیه و زینبیه تکیه معاون الملک

1.     حسینیه

برای ورود به حسینیه تکیه معاون الملک باید از یک دالان کوچک عبور کنید، در دو طرف دالان دو طاق وجود دارد که سقفش از کاشی است. قسمت حسینیه، حیاط کوچکی دارد که دور تا دورش، حجره‌های دوطبقه و طاق نماهای متعدد دارد و تمام دیوارش، آراسته به کاشی‌کاری است.

قسمت مردانه تکیه معاون الملک در حسینیه قرار دارد.

2.     زینبیه

زینبیه، تنها بخش مسقف تکیه معاون الملک است که بخش زنانه تکیه در آن قرار دارد.بیشترین تابلوهای تکیه در این قسمت قرار دارد که، مربوط به وقایع عاشورا است. همانطور که اشاره کردیم، قبر حسن خان معاون الملک نیز در قسمت زینبیه واقع شده‌است.

3.     عباسیه

عباسیه، در ضلع جنوبی، بناست و یک حیاط بزرگ دارد. در این قسمت، ستون‌هایی قطور با ترکیبی از آجر و کاشی لاجوردی ساخته شده که جلوه‌ی خاصی به حیاط داده‌است. موزه پوشاک و زیورآلات استان کرمانشاه و موزه مردم شناسی در ضلع جنوبی بخش عباسیه قرار دارد.

سخن آخر

تکیه معاون الملک یکی از بناهای بسیار زیبا و قدیمی کرمانشاه است که در سفر به کرمانشاه، توصیه می‌شود به بازدید از این مجموعه بروید. این تکیه دارای سه بخش، حسینیه، زینبیه و عباسیه است که کاشی‌های برجسته و هفت رنگ هر بخش، بسیار زیبا و منحصر به فرد است.