شهر تاریخی ماداکتو، پایتخت تابستانی تمدن عیلامی‌ها
دره شهر ایلام، در دل خود، خرابه‌های باستانی شهر باستانی ماداکتو، را جای داده‌است. این شهر در دوره ساسانی ساخته شده و پایتخت تابستانی عیلامی‌ها بوده‌است.
یکی از شهرهای تاریخی ایران که نخستین آثار ملی ایران با شماره 6 (ماداکتو) را در دل خود جای داده، دره شهر ایلام است. در نزدیکی شهر تاریخی دره شهر، شهر باستانی ماداکتو یا سیمره قرار دارد که قدمت آن به دوره عیلامیان بر می‌گردد.
وبلاگ آرندتور در ادامه به معرفی دره شهر، موقعیت جغرافیایی ماداکتو، خصوصیات و تاریخچه این شهر می‌پردازد. پس همراه ما باشید.
موقعیت جغرافیایی دره شهر ایلام
دره شهر، بزرگ‌ترین شهر تاریخی غرب ایران و یکی از شهرهای کوهپایه‌ای استان ایلام است. این شهر به دلیل تنوع قلعه‌هایش، به شهر قلعه‌های ایران نیز شهرت دارد. بیشتر آثار تاریخی که در استان ایلام وجود دارد، قدمت‌شان به دوره ساسانی بر می‌گردد.
اهمیت شهر تاریخی دره شهر به حدی است که مورخان آن را اولین شهر تاریخی دوره ساسانی می‌نامند.
دره شهر در فاصله 142 کیلومتری از شهر ایلام و در مسیر جاده ایلام به پل دختر واقع شده‌است. آب و هوای دره شهر، معتدل و خشک بوده و بیشترین درجه گرمای آن 42 درجه سانتی‌گراد و پایین‌ترین دما، حدود 6- درجه سانتی‌گراد مشخص شده‌است.
تاریخچه دره شهر یا ماداکتو
همانطور که اشاره شد، قدمت دره شهر به دوره عیلامی‌ها می‌رسد. عیلامی‌ها، در پایان هزاره سوم پیش از میلاد می‌زیستند و پایتخت تابستانه‌شان، شهر تاریخی دره شهر یا ماداکتو بوده‌است.
زمانیکه آشوریان به این منطقه حمله می‌کنند، ماداکتو از آن اوج و شکوهش کاسته و به سمت ویرانی، می‌رود. در زمان هخامنشیان، نیز شهری معمولی بوده و دیگر از آن اوج و رونقش خبری نبود!
اما پس از هخامنشیان در دوره اشکانیان، شهر تاریخی ماداکتو دوباره شروع به رونق و گسترش یافت و در دوران ساسانیان به اوج حیات و رونق خود بازگشت!
اولین شهر عیلامی که در حمله آشوربانی بال ویران شد و مردم آن به قتل عام رسیدند، دره شهر یا ماداکتو (سیمره) بوده‌است.
دره شهر در گذشته اسامی مختلفی همچون سیمره، ماداکتو، مهرجان‌کده، مهرجان‌قذق و مهرگان‌کده داشته‌است. پس از اینکه ماداکتو در دوره هخامنشیان از آن اوج و شکوه خود خارج شد، همانطور که اشاره شد در دوره ساسانیان با نام سیمره، به نقطه اوج خود بازگشت.
قدمت شهر تاریخی سمیره به 1400 سال پیش و به اواخر دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی باز می‌گردد. در زمان آبادی سیمره، بالغ بر 5000 خانه در این منطقه وجود داشته که متأسفانه به دلیل زلزله مهیبی که در این منطقه رخ داد، ویران و خالی از سکنه شد.
برخی بر این باورند که سمیره، قدمتی 1400 ساله دارد و در زمان آبادی و شکوهش بالغ بر 5000 خانه در این منطقه وجود داشته که به دلیل زلزله سختی که در سال 325 هجری شمسی رخ داد، ماداکتو به طور کامل از بین رفت.
شهر تاریخی ماداکتو یا سیمره در آن زمان مساحتی بالغ بر 200 هکتار داشته‌است. عده‌ای از باستان شناسان معتقد هستند که سیمره توسط خسروپرویز ساخته شده و به احتمال قوی اسکندر مقدونی در زمان حمله به ایران، از این شهر عبور کرده‌است.
در شهر سیمره یا دره شهر، می‌توان آثار تاریخی در مورد برج‌های نگهبانی، خیابان، چهارراه راه، کوچه‌ها، سیستم آبکشی، دفع فاضلاب و... پیدا کرد که نشان از شهری پیشرفته و مهندسی‌ساز در آن زمان بوده‌است.
یکی دیگر از اشیایی که در سیمره کشف شده، سکه‌هایی است که در خرابه‌های دره شهر پیدا شده و متعلق به پادشاه خسرو سوم است.
معرفی امکان تاریخی و دیدنی در اطراف دره شهر
به دره شهر، بهشت ساسانیان نیز می‌گویند. در این منطقه آثار دیدنی و تاریخی متعددی وجود دارد که در این قسمت به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
-
تنگه بهرام چوبین
تنگه بهرام چوبین، دارای یک قلعه سنگی-گچی با پلکانی سنگی است. این بنا توسط بهرام چوبین که علیه خسرو پرویز شورش کرده‌بود، ساخته شده بود. بهرام چوبین، در این تنگه، پناه گرفته بود.
-
تنگ ماژیان
تنگه ماژیان در دهستانی هم نام با خودش قرار دارد. در اینجا می‌توانید از غار مشهور کول کنی، 12 دخمه و غار انوشیروان دیدن کنید.
-
پل چم نمشت
پل چم نمشت، در 4 کیلومتری دره شهر قرار دارد و قدمت آن به دوره ساسانیان بر می‌گردد. این پل سیمره و طرهان را به یکدیگر مرتبط می‌کرده‌است.
-
غار کناتاریکه
غار کناتاریکه در فاصله 35 کیلومتری مسیر ایلام-دره شهر و در نزدیکی روستای «پاکل» قرار دارد. این غار یک حوضچه آبی و پرده‌های سنگی و صدها ستون و مجسمه استالاکتیتی و استالاگمیتی دارد و عمقش ۳۵۰ متر است.
-
پل گاومیشان
پل گاومیشان، در مسیر رود سیمره واقع شده و دارای بزرگ‌ترین عرض دهانه و طاق در میان پل‌های باستانی است.
چرا به این شهر، دره شهر می‌گویند؟
عده‌ای معتقد هستند نام دره شهر، از رود سیمره گرفته شده‌است. نام رود سیمره تا قبل از ورود عیلامی‌ها، «گاماسب» بوده و در هنگام ورود عیلامی‌ها به سیمره تغییر یافته‌است. با توجه به اینکه سیمره در دره‌ای در کنار کبیرکوه قرار دارد، نام دره شهر را برای آن انتخاب کرده‌اند.
سخن آخر
شهر باستانی سیمره یا شهر تاریخی ماداکتو ، همانطور که اشاره شد، در زمره اولین آثار تاریخی ایران است که با شماره 6 به ثبت ملی رسیده‌است. این شهر، در سال 325 هجری شمسی در اثر زلزله‌ی وحشتناکی که رخ داده به کل خراب شد.
چنانچه قصد بازدید از شهر ماداکتو یا سیمره را دارید، می‌توانید همراه ما در تور ایلام آرندتور شوید و به بازدید از این منطقه بروید.
شیوا هراتی
شیوا هراتی فارغ التحصیل رشته مهندسی منابع طبیعی- دانشگاه تهران است. او از کودکی عاشق طبیعت، سفر و نوشتن بود. تولید محتوا و تحقیق و تفحص در احوال محیط زیست در کنار تشویق و تبلیغ گروه‌ها و استارت‌آپ‌های دوستدار محیط زیست همواره هدف اولش در نوشتن است. شیوا در طول این سال‌ها به عنوان کارشناس ارشد تولید محتوا با شرکت‌های فراگیر و معتبر گوناگونی کار کرده‌است. او در شبکه‌های اجتماعی نیز حضوری فعال دارد و درکنار تولید محتوا برای دیگران، دغدغه‌های خود را نیز می‌نویسد.