باغ شازده ماهان، بهشتی در میانه‌ی دوزخ!

تور کرمان

باغ شاهزاده ماهان یا باغ شازده ماهان یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین باغ‌های ایرانی است که در دوره ی قاجار ساخته شده‌است. ما در وبلاگ آرندتور این بار قصد داریم به معرفی باغ شازده ماهان بپردازیم. پس با ما همراه باشید:

 

باغ شازده ماهان کجاست؟

باغ شازده ماهان در فاصله‌ی 2 کیلومتری شهر ماهان و 35 کیلومتری مرکز کرمان واقع شده و برای رسیدن به آن باید از جاده کرمان به بم بروید. این باغ که گویی بهشتی در میانه‌ی دوزخ است، در مسیر جاده‌ی ابریشم قرار دارد.

باغ شاهزاده ماهان در 2 کیلومتری از شهر ماهان و در نزدیکی کرمان واقع شده است.

باغ شازده ماهان چه ویژگی‌هایی دارد؟

باغ شاهزاده ماهان یا شازده ماهان، در دوره قاجار ساخته شده و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایش، وجود جویبارها و درختان سر به فلک کشیده‌ی آن در دل کویر است.

آبی که در این باغ سرسبز، روان است، از قنات و رودخانه «تیگران» تأمین می‌شود. علاوه براین باغ شازده ماهان در شیب تند زمین قرار دارد و آب به شکل جویبار از بالا تا پایین باغ را سیراب می‌کند.

یکی دیگر از ویژگی‌های باغ شازده ماهان، وجود فواره‌های متعدد آن است که طراوت و شادابی باغ را افزون می‌کند و از طرفی دیگر کمتر باغی پیدا می‌شود که به این اندازه فواره داشته باشد.

دستور ساخت باغ شازده ماهان، توسط حاکم وقت کرمان، «محمدحسن خان» سردار ایروانی صادر شد، اما حاکم بعدی «عبدالحمید میرزا ناصرالدوله» در بین سال‌های 1298-1309 هجری قمری بناهایی به آن اضافه کرد.

تاریخ  احداث باغ شازده ماهان 1276 خورشیدی است.

شاهزاده ماهان کیست؟

شازده ماهان همان عبدالحمید میرزا ناصر الدوله، نوه ناصرالدین شاه، حاکم کرمان بود. گفته می‌شود، با مر گ وی، ساخت این بنا نیمه کاره رها شد.  زمانیکه خبر مرگ او در باغ شازده پیچید، معمار از فرط خوشحالی، تغار گچی‌اش را محکم به دیوار کوبید و کار را رها کرد. به همین علت است که در برخی قسمت‌های سردر ورودی کاشی وجود ندارد.

باغ شازده ماهان یکی از 9 باغ ایرانی است که در سال 1390 در فهرست آثار جهانی یونسکو درآمد.

از طراحی و معماری باغ شاهزاده ماهان چه می‌دانید؟

باغ شازده ماهان یکی از بهترین باغ‌های شیب‌دار یا باغ تخت است که به صورت مستطیلی و به مساحت 5.5 هکتار ساخته شده‌است. این باغ، قسمت‌های مختلفی دارد و شامل سردرورودی، حمام، عمارت، شبکه آبرسانی و حوض  است که در میان حصاری بلند از درختان محصور شده‌اند.

 

سر در ورودی باغ شاهزاده ماهان

در ابتدای ورود به باغ شازده، از سردر ورودی بسیار زیبای آن عبور می‌کنید. این سردر، در واقع بخش کویری و سرسبزی خانه را از هم جدا می‌کند. سر در باغ شازده به صورت دوطبقه ساخته شده و طبقه‌ی دوم آن برای زندگی و پذیرایی طراحی شده‌است. ارتفاع سر در ورودی، 3 متر بوده و پس از گذر از این قسمت، وارد بخش سرسبز و داخلی باغ شاهزاده ماهان می‌شوید.

در این قسمت 12 سطح پلکانی به همراه آبشارها، فواره‌ها و دو حوضچه پرآب در دو سوی باغ در برابر چشمان شما ظاهر می‌گردد. همانطور که گفته شد، آب جویبارها، آبشارها و فواره‌های باغ شازده ماهان، توسط قنات تیگران تأمین می‌شود.

سر در ورودی خانه به عنوان یک واسطه میان بخش سرسبز و کویری باغ است.

کوشک یا بالاخانه باغ شازده ماهان

همانطور که در باغ جلو می‌روید، در فاصله‌ی حدود 235 متر از سردرشگفت انگیز باغ شازده ماهان، به بلندترین نقطه باغ، کوشک می‌رسید. کوشک به اقامتگاه دائمی یا فصلی حاکم می‌گویند.

کوشک باغ شاهزاده ماهان، مساحتی حدود 487 مترمربع دارد و برای سکونت و پذیرایی صاحب باغ ساخته شده‌بود. کافی است در ایوان بالاخانه بایستید تا بتوانید دوردست ها را تماشا کنید.

در روبروی عمارت یک حوض بزرگ با 5 فواره وجود دارد که آب‌های آنها به صورت آبشارگونه به راه خود ادامه داده و به پاشویه‌های سنگی می‌ریزد. این بخش از عمارت، هم اکنون دایر بوده و تبدیل به یک رستوران شده‌است.

مهم ترین نکته ی هوشمندانه ای که در طراحی باغ شازده وجود دارد، استفاده از شیب زمین و اختلاف ارتفاع در طراحی مسیر آبرسانی و فواره‌هاست.

باغ خلوت شازده ماهان

علاوه بر فضای بسیار سرسبزی که در قسمت جلویی باغ وجود دارد، یک باغ کوچک با درختان میوه در قسمت پشتی بالاخانه نیز ساخته شده که مختص اهالی باغ است. در این باغ خلوت، درختان عظیم میوه‌دار که سایه‌ی بزرگشان را روی باغ پوشانده‌اند، در کنار مسیر پیاده رویی و آبی که از دو سمت باغ جاری است، فضای دنج و خصوصی‌تری را برای اهالی باغ می‌ساخته است.

هرکدام از فواره‌های باغ شازده، ویژگی خاص خود را دارند و هیچ فواره ای مشابه دیگری نیست.

برج مراقبت و خانه زعیم باشی باغ شازده ماهان

در شرق کوشک، حمام و قسمت بالایی آن، یک ساختمان مسکونی برای نگهبان یا زعیم‌باشی، وجود دارد که محافظ اصلی در آن زندگی می‌کرده است.

در سال 1357 مرمت باغ شازده ماهان انجام شد. اما در اثر زلزله سال 1360 آسیب‌هایی به آن وارد شد.

چه مصالحی در ساخت باغ شازده ماهان استفاده شده‌است؟

ساختمان‌های باغ شاهزاده ماهان از آجر به همراه اندود کاهگل ساخته شده‌اند. در برخی قسمت‌ها همچون سردر ورودی، از کاشی به عنوان مصالح اصلی استفاده شده‌است. دیوارهای باغ با گل اندود، کوشک یا بالاخانه و سردر از اندود گچ و کف باغ نیز، با قلوه سنگ و ملات پوشیده شده‌است.

باغ شازده ماهان، سیزدهمین اثر ایرانی است که در سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده‌است.

بهترین زمان بازدید از باغ شازده ماهان

شهر کرمان، شهری کویری است که تابستان‌های گرم و خشک و پاییزهای خنک دارد. بهترین زمان بازدید از آن از پاییز شروع شده و تا اوایل بهار، ادامه دارد.

 

باغ شازده ماهان چه امکاناتی دارد؟

• رستوران

همانطور که گفته شد در عمارت بالاخانه یک رستوران بسیار شیک وجود دارد که می‌توان برای لذت بردن بیشتر از فضای باغ در آن نشسته و غذایی نوش جان کنید.

• مهمان سرا

اگر دوست دارید زمان بیشتری در باغ شازده ماهان بمانید و از سکوت زیبای شب‌های کویری لذت ببرید، در مهمان سرای باغ شازده اقامت کرده و با خیال راحت از این فضای دلپذیر استفاده کنید.

• خرید صنایع دستی

در برخی از اتاق‌های باغ شازده، انواع گلیم و فرش وجود دارد که می‌توانید از آنها به عنوان سوغاتی خرید کنید.

 

ساعات بازدید از باغ شاهزاده ماهان

هر روز از ساعت 9 صبح الی 19 عصر این فضای دلنشین و روح افزا باز است و تنها در ایام سوگواری عمارت بسته می‌شود.

 

سخن آخر

همانطور که در این مقاله عنوان شد، باغ شازده ماهان یکی از باغ‌های بسیار زیبا با فواره‌های متنوع و مسیر لوله کشی ویژه است که در کمتر باغی این ویژگی‌ها را می‌توان مشاهده کرد. تور کرمان آرندتور در یک سفر 3.5 روزه شما را به بازدید از 14 جای دیدنی کرمان می‌برد. یکی از اماکنی که در این سفر طبیعتگردی-تاریخی به دیدن آن می‌روید، باغ شازده ماهان است.